Skip to main content

Posts

Showing posts from March, 2009

Дагах уу чих тавих уу ?

Тэмдэглэл хөтөлснөөс хойш зарим нэг найз минь тэмдэглэлийг уншаад өнгөрсөн хэрнэ нэлээд хэд хоноод чиний тэмдэглэлийн хаяг юу билээ гэж асууна. Харин аав минь 80 холоо гарсан холбооны инженер ч компьютертой нэг их дотносохгүй үзэг цаасаа бариад өдөр бүр юм бичдэг бол ээж минь 80 дөхөж байгаа арай залуу гэсэндээ сүүлийн арваад жил компьютертой найзалж түүн дээр бичиг баримт, номоо өөрөө бичдэг юм. Өнгөрсөн жилээс интернетийг 24 цагаар тавиад өгсөн чинь интернэт дэх Вэб сайтын уншигч болов. Хаяа тэмдэглэлийг маань уншдаг болохоор (гэхдээ тэнд нь ээжид хэрэгтэй юм байхгүй ч), өөр сонирхолтой блог уншдаг болог гэж (Follow and Sing in) яаж хэрэглэх талаар бичих санаатай монгол үг, нэрийг оноох гээд нэлээд хэдэн өдөр бодлоо. Follow гэсэн үг блог буюу тэмдэглэл дээр дагах, унших (reader), мөрдөх, чих тавин сонсох, чих тавих, хараандаа авах, анхааралдаа авах, харуулдах, ... гэсэн үгсийн аль нэгээр сонгож болох ч юм шиг санагдав. “Чих тавих”, “дагах” гэсэн үгсийг Цэвэлийн ногоон толиноос ха

Нээлттэй эх номын (8.2-р бүлэг)

Нээлттэй эх(Open Source) нэртэй номын эх сурвалж Англи хэл дээр http://en.wikibooks.org/wiki/Open_Source холбоос дээр байгаа бөгөөд нээлттэй эхийн тухай мэдэхийг хүсэгчдэд зориулж GNU лицензийг баримтлан орчуулж бэлтгэлээ. Номын хэсгүүдэд эндүү ташуу орчуулга, үг үсгийн алдаа байвал бичиж тусалбал номыг сайжруулж засахаар хичээх болно. Зөвлөмж (8.2) Хэрэв та одоогоор өөртөө итгэлтэй биш бол төсөлд дутагдаж байгаа гэж бодсон хэсгийг цоо шинээр програмчлан бичиж бэлтгэ. Үнэндээ бэлэн байгаа кодыг өөрчлөх, засахад шүүмжлэлийн бай болж өгдөг. Эхлээд тухайн мөчид хэн ч идэвхтэй ажиллаагүй модуль, хэсэг эсвэл классыг сонгож түүн дээрээ ажиллаа. Аль нэг Класс болон функцийн хөгжүүлэлт дээр хамтран ажиллахад нэлээд чадвар шаардах бөгөөд бүх талаас нь маш их арчилгааг шаарддаг. Тухайн төсөлд ажиллах дүрэм журмаас эхлээд асуулт асуухаасаа өмнө эхлээд төслийн баримтжуулалт болон жагсаалтаар илгээсэн шуудангийн архиваас хайж үзээрэй. Програмчлалын үндсэн ухагдахуун ба програмчлалын хэрэгслийг аши

Нээлттэй эх номын (8-р бүлэг)

Нээлттэй эх(Open Source) нэртэй номын эх сурвалж Англи хэл дээр http://en.wikibooks.org/wiki/Open_Source холбоос дээр байгаа бөгөөд нээлттэй эхийн тухай мэдэхийг хүсэгчдэд зориулж GNU лицензийг баримтлан орчуулж бэлтгэлээ. Номын хэсгүүдэд эндүү ташуу орчуулга, үг үсгийн алдаа байвал бичиж тусалбал номыг сайжруулж засахаар хичээх болно. Одоо байгаа нээлттэй эхийн төслүүдэд нэгдэх Хүний санаанд хамгийн түрүүнд орж ирэх бодол нь өөрийн нээлттэй эхийн төсөл эхлүүлнэ гээд бараг хүн бүр бодож эхэлдэг ч, анхлан эхлэгч нарт энгийн зөвлөгөө болгоход ингэж бодох хэрэггүй байх. Төсөл үнэхээр сайн төлөвлөгөө таамаг дээр тулгуурласан, нэг биш хэд хэдэн амжилттай хөгжүүлэгч нарын хөдөлмөрийн хандиваар хэрэгжиж эхлэхийг шаарддаг. Эсрэг тохиолдолд хүмүүс зүгээр програм хангамжийг татаж аваад байхаас биш эргэх холбоогоор төсөл хэрэгжин хөгжихгүйд хүрдэг. Иймээс ихэвчлэн хэрэгжиж байгаа төсөлд нэгдэж эхэлснээр та өөрөө хангалттай туршлага хуримтлуулж өөрийн гэсэн төслийг эхлүүлж болно. Чөлөөт програм

Нээлттэй эх номын (6,7-р бүлэг)

Нээлттэй эх(Open Source) нэртэй номын эх сурвалж Англи хэл дээр http://en.wikibooks.org/wiki/Open_Source холбоос дээр байгаа бөгөөд нээлттэй эхийн тухай мэдэхийг хүсэгчдэд зориулж GNU лицензийг баримтлан орчуулж бэлтгэлээ. Номын хэсгүүдэд эндүү ташуу орчуулга, үг үсгийн алдаа байвал бичиж тусалбал номыг сайжруулж засахаар хичээх болно. Програм хангамжийг олон улсын чанартай болгох (6) (Эх хэлээрээ нутагшуулах боломжоор хангах. Орч.) Нээлттэй эх програм хангамжийн нээлттэй гэх төрөх нь програмыг хүссэн хэл дээр ажиллах боломжийг олгоно. Үйлдлийн системийг аль нэг улсын хэлээр ажиллахаар хөрвүүлэх боломжтой байгааг жишээ нь Уэлс (Welsh) хэлээр хөрвүүлсэн Линүкс хувилбар байна. Арилжааны зориулалтаар хэрэгжиж байгаа төслүүд ч мөн өөр хэл дээр ажиллах боломжоор хангадаг ч гурваас дөрвөн хэл дээр байна, түүнээс олон болоход х өрвүүлэх үйл ажиллагаа үнэтэй болдог байна. Ихэнх FOSS төслүүд 10-аас дээш тооны ялгаатай хэл дээр авч ашиглах боломжтой бөгөөд тухайн багц програмыг улс үндэстнүүд

“Урд гараараа цохих”

Хэдэн жилийн өмнө хэсэг нөхдийн хамт орчуулгын төсөл хэрэгжүүлэхэд ажлын багт ажилласан нэг гишүүн маань хамтран ажилласан бусдадаа зориулж бичиж байсан санамжийг мэдээ солилцож бүлгийн нийтлэлээс авч тэмдэглэл дээрээ тавилаа. Мэдээллийн технологийн чиглэлээр сонирхон орчуулга хийж байгаа бусад залууст хэрэг болох бол вуу гэж бодоод нийтэллээ. Монгол хэл нь гарал үүслээрээ Алтай овог хэлнээ багтах бөгөөд үүнд түрэг, манж хамниган (буюу түнгүүс), солонгос, япон хэлийг хамааруулдаг. Хэв шинжийн хувьд монгол хэл нь бусад Алтай хэлний нэгэн адил залгамал (агглютинативный, агглютинирующий/ agglutinative, agglutinating) хэлэнд хамаарна. Монгол хэлний энэтхэг-европ хэлнээс ялгардаг нэг гол зүйл бол үйл үгийн үйлдэх хэв үйлдэгдэх хэвээсээ илүү идэвхтэй байдаг явдал. Энэ нь монгол хүний сэтгэлгээ, юманд хандах онцлогтой холбоотой, өөрөөр хэлбэл үйлд өртөгчийн талаас бус тухайн үйлийг үйлдэгчийн талаас илүү ханддагтай холбоотой гэсэн үг. Харин үйлд өртөгчийг илүүтэй анхаардаг нь европ зүгийн хэ

Технологид монгол үг

Нээлттэй эхийн програм хангамжуудыг монгол хэл рүү нутагшуулах ажлыг өнөөдөр олон залуус сонирхон хийж байгаа тул "ОпенМН хэлэлцүүлэг->ОпенМН холбоо->Монголчлох стандарт-Мэдээллийн технологи" булангийн идэвхжүүлж ажиллуулах боломжтой байна. Үүнийг хэлэлцэхийн ашиг тус нь монгол хэл дээр гарч ирэх багц програм хангамжууд нь ижил үйлдэл, функцүүд нь бүгд жигд нэг хэллэгтэй болох тул, хэрэглэгч нар андуур ч эргэлзэлгүй монгол хэл дээр гарсан програмын бүтээгдэхүүнийг төвөггүй эзэмшиж, ашиглахад хялбар болно. Нээлттэй эхийн програм хангамжийг монгол түмэндээ эх хэл дээр хэрэглэх боломжийг бүрдүүлмээр байна. http://openmn.org/ сайтад олон залуусын хөдөлмөр зүтгэлээр бүтсэн мэдээллийн технологийн үг хэллэгийг агуулсан "нэр томьёо" булан бий тул бид түүнийг давхар баяжуулаад явах боломжтой юм байна. Санал болгох эхний хэдэн үгийг тэнд оруулсан тул санаа оноогоо илгээгээрэй. Дээр заасан буланд үгийг Англи үг= Монгол үг байхаар жишээ нь: "access = хандалт"

Вэбийн тэмдэглэл файл

Вэбийн тэмдэглэл файл (Web log file) , Вэб хуудаснуудад хэрэглэгчид хандсан талаарх ашиглалт болон бүртгэлийн мэдээг агуулах тэмдэглэл файл. Жишээлбэл, хөтөч тухайн хуудсанд хандах бүрд энэ хуудсанд хэдэн удаа хандсан, хөтчийн ажилласан компьютерын хаяг, хуудасны ачаалагдсан хугацаа зэрэг мэдээллийг вэб сервер автоматаар энэ файл руу бичнэ. Ийм мэдээлэл маш чухал юм. Жишээлбэл вэб мастер энэ мэдээлэл дээр тулгуурлан хуудсыг оновчтой болгох, хурдан хадгалах зэрэг олон зүйлийг тунгааж шийднэ. Компанийн ямар хуудас тогтмол хэрэглээнд, ямар нь огт хэрэглэгдэхгүй байгааг дүгнэх, мөн тэдний вэб сайтын бүтцэд болон маркетингийн бодлогод зохицуулалт хийж чадна. Вэбийн тэмдэглэл файлыг ажилчдын вэб хэрэглээний талаарх хяналт хийхэд улам их ашиглаж байна. Жишээлбэл ажлын цагаар компьютерын тоглоомын сайт руу хэн их орж байгааг илрүүлж болно. Хэрэглээний файлд дүн шинжилгээ хийх “програмын хэрэгсэл” хийх нь сүүлийн үед нэлээд хүчээ авч байгаа бөгөөд ийм програмын төхөөрөмжийг вэб тэмдэглэл ашигла

Нэгэн уулзалт

Саяхан нэг зураг хайгаад компьютерынхон дотрын эргүүлэх шахав. Тэгтэл нэг ийм зургууд гараад ирэх юм аа. 5 жилийн өмнөх зураг байна. Хугацаа гэж унтаад сэрэхэд л өнгөрчихжээ. Энэ залуус юу хийж байгаа бол гэсэн сониучхан бодолд хөтлөгдөөд интернэтээр хөтчөө (браузераа) унаад жаахан тэшлээ, би сайн танихгүй ч ганц нэгийн таньж байна. Тэд миний мэдэхгүй олон зүйлийг хийсэн байгаадаа, таван жил өнгөрсөн юм чинь нээлттэй эхийн програм хангамж хэрэглээд ажил төрлөө хийгээд явж байгаа бол уу, олон сайхан төслүүд хэрэгжүүлсэн байдаг бол уу, ном эрдмээ сураад мэдээллийн технологиор хаа нэгтэй ажиллаж байна уу, эсвэл монгол эх орноо бүтээн байгуулаад ярих ч завгүй яваа бол уу гэж бодлоо. Гэхдээ миний мэдэхийн аль 5 жилийн өмнө програм хангамжийг монгол хэлээр болгох буюу нутагшуулах ( нутаглуулах биш шүү ) ажлыг эхэлж байсан болохоор мэдээллийн технологиор гарч байгаа шинэ нэр томьёог монгол хэлээр зүгшрүүлэх ажилд бага ч гэлгүй хувь нэмрээ оруулсан болов уу. Зураг 1 Зураг 2 Зураг 3 Зураг 4 З

Нээлттэй эх номын (3-р бүлэг)

Нээлттэй эх(Open Source) нэртэй номын эх сурвалж Англи хэл дээр http://en.wikibooks.org/wiki/Open_Source холбоос дээр байгаа бөгөөд нээлттэй эхийн тухай мэдэхийг хүсэгчдэд зориулж GNU лицензийг баримтлан орчуулж бэлтгэлээ. Номын хэсгүүдэд эндүү ташуу орчуулга, үг үсгийн алдаа байвал бичиж тусалбал номыг сайжруулж засахаар хичээх болно. Философи ба үндсэн зарчим. Хүмүүсээ нээлттэй эхийн програмд анхаарлаа хандуулна уу гэх ямар ч үндэслэл байгаагүй. Гэлээ ч дараах хоёр үндсэн урсгалын талаар олон хүн төстэй үзэл бодлоо хоорондоо хуваалцахаар хэлэлцэж эхэлсэн нь эрчимтэй хөдөлгөөнийг үүсгэхэд нөлөөлжээ. Нээлттэй эхийн хөдөлгөөнийг ойлгохын тулд дараах хоёр зарчмыг ойлгоход хангалттай. Програм хангамжийн эрх чөлөө. Нээлттэй эх хөгжүүлэх загвар. Програм хангамжийн эрх чөлөө. Нээлттэй эхийн хөдөлгөөнтэй ижил өмнөх үеийн програм хангамжийн хөдөлгөөн бол чөлөөт програм хангамжийн хөдөлгөөн юм. Хэдийгээр нарийн тодорхойлолтын тухай хэлэлцэгдэж байгаа ч програм хангамжийн эрх чөлөө гэдгийн до

Нээлттэй эх номын (2-р бүлэг)

Нээлттэй эх(Open Source) нэртэй номын эх сурвалж Англи хэл дээр http://en.wikibooks.org/wiki/Open_Source холбоос дээр байгаа бөгөөд нээлттэй эхийн тухай мэдэхийг хүсэгчдэд зориулж GNU лицензийг баримтлан орчуулж бэлтгэлээ. Номын хэсгүүдэд эндүү ташуу орчуулга, үг үсгийн алдаа байвал бичиж тусалбал номыг сайжруулж засахаар хичээх болно. Хөгжлийн түүх. Энэ өгүүлэлтэй холбогдох эх сурвалжуудыг Википедиагийн өгүүллүүдээс, GNU төслийн вэб хуудас ( http://www.gnu.org/gnu/gnu-history.html ), BSD-ийн түүх ( http://daemonz.org/bugs/history.htm l) гэсэн хуудаснуудаас дэлгэрүүлэн уншиж болно. Нээлттэй эхийн хөдөлгөөн эд өрнөлтийн үедээ явагдаж байгаа тул одоогоор түүхийг бичих нь хялбар биш ч уншигчдад нээлттэй эхийн хөдөлгөөний үүсэл хөгжлийн талаар ерөнхий ойлголтыг өгвөл одоо өрнөж байгаа мэтгэлцээнүүдийг илүүтэйгээр ойлгох болно. 1960-1970 оноос эхлэн нээлттэй эхийн бараг бүх эх кодууд ил болсон. Түүнээс хойш энэ програм хангамжууд олон төрлийн тооцоолон бодох машин дээр ажиллахдаа, хэрэглэ

Нээлттэй эх номын (1-р бүлэг)

Нээлттэй эх(Open Source) номын эх сурвалж Англи хэлээр http://en.wikibooks.org/wiki/Open_Source холбоос дээр байгаа бөгөөд нээлттэй эхийн тухай мэдэхийг хүсэх хүн бүрд зориулж GNU лицензийг баримтлан орчуулж бэлтгэлээ. Номын хэсгүүдэд эндүү ташуу орчуулга, үг үсгийн алдаа байж болзошгүй тул номын орчуулгын талаар коммент буюу сэтгэгдэл дээр санаа оноогоо бичиж үлдээн үү. Нээлттэй эх буюу ОпенСорс(Open Source) Сүүлийн хэдэн жил Нээлттэй эх хэн хүний санаанд оромгүйгээр компьютержилтын (computing) нүүр царайг танихын аргагүй өөрчилж байна. Энэ өөрчлөлт IBM өөрсдийн персонал компьютерын үйлдлийн системийг Майкрософтоор бичүүлэхээр гэрээ хийж компьютержилтын хөгжлийг орвонгоор нь өөрчилж байсан үеэс хойших том өөрчлөлт болно гэдэгт компьютерын үйлдвэрлэл эрхлэгч олон хүн итгэж байна. Энэ өгүүлэлд Нээлттэй эхийн хөгжлийн түүх, философи болон хууль зүйн үндэслэлийг тайлбарлахын зэрэгцээ програм хангамжийг хөгжүүлэгчид юуг авч хэрэглэж болох мөн өөрсдийн хөдөлмөрөө хандивлах төслүүдийг сонго

Шарсан элэг

Үхрийн элэг, алимны хүчлээр амталсан сонгино Хэмжээ: 2 хүнээр Үхрийн элгийг амтлан гурилд өнхрүүлж шараад, шарсан сонгиныг алимны хүчлээр хүч оруулж, ногоон салатаар хачирлана. Алимны хүчлийг нимбэгийн шүүс, бальзам нэртэй цуугаар эсвэл салатанд хэрэглэдэг цууны хүчлээр орлуулах бүрэн боломжтой. ОРЦ: 2 х.х гурил 1/2 х.х шардэр(sage) амтлагч ургамал 300 гр үхрийн элэг, хавтгайлж хэрч 3 х.х ургамлын (чидун жимсний) тос 2 х.х цөцгийн тос 2 ш том сонгино 150 мл жимсний дарс 3 х.х алимны хүчил 1 ц.х элсэн чихэр чимх давс, чимх хар перец ХАЧИР: ногооны салат эсвэл цагаан будаа 1. Хэрчсэн элэг дээр шардэр, давс, хар перецийг цацаж тавганд хийсэн гурилд хоёр талаар нь өнхрүүлж хангалттай гурил түрхэнэ. 2. Халааж бэлтгэсэн хайруулын тавагт ургамлын тос ба цөцгийн тосны хагасыг хийж хайлуулж, хэрчсэн сонгиноо хийгээд зөөлөн гал дээр 5 минут шар. Сонгиноо хайруулын тавгаас гаргаж өөр саванд хийнэ. 3. Хайруулын таваг дээр үлдсэн ургамлын тос, цөцгийн тосыг хийж халаагаад, элгийг тал бүрээс нь 2-3

Хөөрөлдөөн

(Online chat) Онлайн хөөрөлдөөн энэ үгээр Интернэт дээрх бүх төрлийн харилцан яриаг илэрхийлдэг ч анх эхлээд хэрэглэхдээ "нэгээс нэг гэх шууд холболтоор хөөрөлдөх" эсвэл "бичвэрт суурилах бүлгийн хөөрөлдөөн" (албан ёсоор "синхрон хуралдаан" гэж нэрээр нэрлэгдэнэ). Яг үүнийг хэрэглэх хэрэгслүүд нь гэхэд л яаралтай зурвас бичиг илгээгч , интернэт хөөрөлдөөн , мөшгөгчид ба MUD байх юм. (Online chat) гэсэн нэр томьёо нь хөөрөлдөх гэсэн "албан бус харилцан яриа" гэсэн үгнээс гаралтай юм байна.(Википедиагаас) Энэ бүгдийг тайлбарлаад байгаагийн учир зөвхөн "chat" гэдэг үгийг монгол хэлэнд монгол үгээр илэрхийлэх боломжтой байхад заавал ЧАТ гэсэн үгийг оруулж ирээд хэрэглээд байгаад би эмзэглээд байгаа юм. Монголд ийм төрлийн үйлчилгээ оруулж ирж байгаа газрууд руу Э-мэйл бичсэн ч усанд хаясан чулуу шиг байдаг. Энэ үгийг надад огт хамаагүй гээд хаячих уу хөө? chat=хөөрөлдөөн chat bot=хөөрөлдөгч бот chat channel=хөөрөлдөх суваг chat client=

Хамтран хэрэглэх хавчуулгын холбоос

“Social bookmarking links” гэдгийг “ Хамтран хэрэглэх хавчуургын холбоос ” гээд орчуулчихлаа. Уг нь би “ Нийтийн хавчуурга тэмдэглэх холбоос ” гээд болор толины хэлэлцүүлэг дээр бичээд үлдээсэн болов ч ямар ч санаа оноо гар ч ирсэнгүй. Энэ нэрийн орчуулга оносон үгүйг би мэдэхгүй байна. “Bookmark” гэдэг бол үнэн хэрэгтээ бид ном уншихдаа уншиж байгаа газраа тэмдэглээд уурт цаас ч юм уу номоос илүү гарах уяа хуудасны завсарт хийж орхиод дараа уншихдаа татаж онгойлгоод тэндээсээ уншиж эхэлдэг. Энэ санааг интернэтэд хэрэглэж байгаа нэг хэлбэр. Гэхдээ та нарт санаа оноо байвал санамж бичээд үлдээгээрэй. Өөрөө мэдэх гэж юмнаас уншиж байгаад ер нь Монголоор орчуулбал юу гэсэн үг болох вэ гэж бодсон юм. Хамтран хэрэглэх хавчуулгын холбоос гэж юу вэ? ( http://news.bbc.co.uk/2/hi/help/ ) уншихдаа сийрүүлэн орчууллаа. Сонин мэдээ болон спортын үйл амьдралыг харуулах мэдээтэй вэб сайт бүр хамтран ашиглах вэб сайт буюу нийтийн номын хавчуулга гэж янз янзаар нэрлэх холбоосуудыг хуудсандаа тав

Олон хүн уншаасай

Нээлттэй эх гэх Мэдээллийн технологийн ойлголтыг олон хүн мэдээсэй гэж энэ нээлттэй эхийн номыг http://en.wikibooks.org/wiki/Open_Source орчуулж гаргахаар шийдсэн юм. Учир нь өөрийн хийсэн ажлуудыг эрдэм шинжилгээний өгүүлэл, тайлан, компьютерын цуврал номонд нээлттэй байхаар хэвлүүлсэн ч бүгд Англи хэл дээр тул Unicode, CSS, Microsoft ... суурь судалгаануудад хэрэглэгддэг ч нээлттэй эхээр монгол хэлээр байхгүй болохоор монголчууд маань хэрэглэх хэрэгжүүлэх төвшиндөө арай л хүрээгүй байгааг мэдэрсэн. Сүүлийн хэдэн жил олон залуучууд шинэ технологиудыг сурч эзэмшээд хэрэгжүүлж байгааг ажиглаж өөрөө ч тэднээс юм сурч асуудаг болсон. Нөгөө Дэм дэмэндээ, дээс эрчиндээ гэдгийг бас олон төслийн хэрэгжилтээс харж мэдэрлээ. (Интернэт толь бичгийн орчуулгын төсөл, ОпенОфис-ийн http://mn.openoffice.org/ төсөл, ОренМН http://openmn.org/ ажиллагаа, Залуучуудын Блог буюу тэмдэглэлүүдийг уншдаг юм.) Энэ номын (Лиценз ба патент) хэсгүүд арай орчуулагдаж дуусаагүй байгаа бөгөөд ойрын үед дуус

Нээлттэй үнэмлэх (OpenID)

Та хар мянган нэвтрэх үг болон нууц үгийг хэрэглэж ийш тийш орж юм бичихээс залхаж байвал энэ шинэ технологийг хэрэглээд үзээрэй. OpenID гэж юу вэ? Нээлттэй үнэмлэх (OpenID) нь нэг ижил тоон үнэмлэхээр хэрэглэгчид олон үйлчилгээнд нэвтрэн орох (log in) боломж олгох, өөрөөр хэлбэл хэрэглэгчийн нотолгоо ба хандалтын хяналтыг төвлөрөл багасгах стандартаар нээлттэй болгоно. Үүнийг хэрэглэгчийн нэвтрэх нэр ба нууц үг гэсэн энд тэндгүй дахин дахин бичиж оруулах нийтлэг нэвтрэх ажиллагааг нийлмэл програм хангамжийн системүүдийн нөөцөд хэрэглэгч нэг удаа нэвтэрсний дараа тухайн оролтоороо бусадтай харилцана гэж ойлгож болно. OpenID гэдэг нь орь ганц URL(хэлбэржсэн нөөц заагч)- ийн хэлбэр ба “OpenID үйлчилгээ үзүүлэгчээр” (OpenID provider) хэрэглэгчдийн нотолгоог гаргуулна гэсэн ойлголт юм. OpenID протокол нь хэрэглэгчийг таних төвлөрсөн нотолгоо олгогч дээр суурилдаггүй байна. OpenID нь ... ухаант карт(smart cards), био хэмжээс(biometrics) эсвэл ердийн нууц үг гэх хэрэглэгчийн нотолгоо б

Дуртайгаа тэмдэглээ

Браузер гэдэг нэрийг огт мэдэхгүй хэрнэ хэрэглэх танд Интернэт (Internet) гэж юу вэ? Хамгийн энгийнээр “иж бүрдэл протокол” гэж нэрлэгдэх дүрмээр өөр хоорондоо холбогдсон олон сүлжээг агуулсан сүлжээг хэлдэг. Интернэтийн гол хэсэг нь гипер холбоосоор(хөх өнгийн мөр, дээр нь тогшихоор тэр хуудсыг харуулдаг) дамжин холбогддог баримтуудын цуглуулга болох “дэлхий даяарх вэб” юм. Интернэтэд ашигладаг хамгийн түгээмэл технологи нь э-мэйл явуулах, унших; файл болох бичсэн текст, зураг, хүснэгтийг дамжуулах; болон дэлхий даяарх вэб(тор) юм. Вэб сайт (Web site) гэж юу вэ? Вэб сервер гэх үйлчилгээ үзүүлэх компьютер дээр хадгалагдах, хоорондоо сэдэвчлэн холбогдсон хуудаснуудын бүрдлийг нэрлэх хэллэг юм. Сервер нь нэг ширхэг Веб сайтыг зохион байгуулдаг байж болох бөгөөд хэрэв сервер интернэт үйлчилгээ үзүүлэгч бол маш олон сайтад үйлчилдэг. Ихэвчлэн нүүр хуудсаар дамжуулан Вэб сайтад хандана. Вэб хуудас (Web page) гэж юу вэ? Хөтөч гэж нэрлэх програмаар нэг цонхонд гүйлгэн үзэж болох бичвэр, гра