Миний эргэн тойронд

Өглөө шуудангаа шалгатал янзын сайхан захиа иржээ бөөн баяр болж сууна. Бадралын   бэлтгэсэн Вэб хуудсыг монгол бичгээрээ босоогоор бичих тухай, мөн хийж туршсан санаа оноогоо амьд жишээгээр үзүүлээд эх кодуудаа татаж авахаар байрлуулсан хэлсэн байв. Үүнийг " How to design Web pages for Mongolian script written vertically"    How to design Vertical Mongolian Web page ( Badral's personal blog )   холбоосоор үзэж болно. Компьютерт монгол бичгийг дүрслэх асуудлыг сонирхогч хэн бүхэн энэ хуудсыг үзээрэй гэж зөвлөмөөр байна. Үзсэн хүмүүст нэгийг бодогдуулж энэ санааг цааш дэлгэрүүлэх, мэддэг бол нэмж сайжруулаад юуг яаж хийчих вэ гэсэн санаа төрнө гэдэгт би лав эргэлзэхгүй байна. Үүний зэрэгцээ  Нацаг  аа залуугийн оролдож байгаа монгол гарын байрлалын талаар блогийн    (шинэ гар, шинэ монгол)  бичлэгээс уншиж санаа оноогоо хэлбэл бас л нэг алхахад тус болох юм гэж бодлоо. Түүний өмнө бичсэн нэгэн бичлэгт хөтөч буюу браузер дээр монгол бичгээр харуулах боломжийн талаар эх к

"Шинэ Зеландын дижитал номын сан"-гийн төслийн хүрээнд Ваикато(Waikato) их сургууль дээр хэрэгжиж бүтээсэн   "greenstone digital library software"   (НогоонЧулуу нэртэй дижитал номын сангийн програм) нь дижитал номын санг бий болгож мөн түгээж хүргэх зорилготой програмын хэрэгсэл юм байна. Монгол хэл дээрх холбоос   нь байна. Програм хангамж нь нээлттэй эх бөгөөд http://www.greenstone.org/ эндээс татаж авах боломжтой юм байна. Энэ сургуульд сурч төслөөр ажиллаж байгаа Билигсайхан залуугийн хийж бүтээсэн  ажлын хэсгийг энэ холбоосоор харж болно. Энд  “Хаадын үндсэн хураангуй алтан товч” (1604 он) "Асрагч нэртийн түүх" (1677 он) судар юникодоор байна. Үүнийгээ өргөжүүлэн байх гэж бодож байна. Билигсайханд баярлалаа гэж хэлмээр байна. :-) Үүнийг үзэж байхдаа манай улсын төв номын санд хэдэн зуун сайхан судар байж байгаа даа. Монголынхоо номын санг ийм маягаар дижитал(тоон) номын сан хэлбэрээр үүсгээд, интернэтээр унших, өв соёлоо судлах боломж

Компьютерт монгол бичгээр бичвэр бичихдээ үсэг бүрд тодорхой нэг товч хэрэглэж бичнэ.  Гэтэл бидний  хэрэглэх компьютерын гарын товчлуур дээр латин үсэг, эсвэл монгол хэлээр хэрэглэх кирилл үсэг байрласан байгаа. Монгол бичгийн үсгийн зурлагыг товч дээр дахин байрлуулахад нэг товч дээр гурван тэмдэгт байрлуулах хэрэгтэй. Дээр нь нэмээд гуравдагч, дөрөвдөгч хэл мэддэг мөн хэрэглэдэг хүмүүст латин үсэг хэрэглэдэггүй бичгээр бичдэг бол нөгөө ганц товчны гүйцэтгэх үүргийг харуулахаар их олон үсгийг нийтэд таниулахаар харуулах хэрэгтэй болно. Аль товчийг цохихоор монгол аль үсэг гарч ирэхийг зохицуулан шийдэх нь монгол хэлний үсгийн давтамж судалгаа дээр тулгуурлах нь зүйтэй ч юм шиг санагддаг. Энэ талаар хийсэн судалгаанууд байдаг байх гэж бодож байна. Үүнийг үндэслээд гарын байрлалын стандартыг улсынхаа стандартаар гаргаад ирвэл  бидэнд бас хэрэгтэй юм бол уу, мөн гарын байрлалтай холбоотой олон улсын стандарт тухай   http://en.wikipedia.org/wiki/ISO/IEC_9995   эндээс уншиж болно.