Skip to main content

Мэдээгээр тэжээгч (News Feeds)




Энэ тусламжийн эх сурвалжийг би http://news.bbc.co.uk/ вэб хуудаснаас авч товчлон орчуулав. Мэдээгээр тэжээгчийн тухай дэлгэрэнгүй мэдээллийг http://en.wikipedia.org/wiki/News_feed википедиагаас дэлгэрүүлэн үзэх боломжтой.

Мэдээгээр тэжээгч (хангагч) гэж юу вэ?

Вэб сайтуудад ямар нэг шинэ агуулга нэмэгдсэн тохиолдолд та мэдээгээр тэжээгчийг ашиглан харах боломж олж авна. Та вэб сайтад оролгүйгээр тэндээс авсан тэжээгчийг ашиглан тухайн сайтад сүүлд тавигдах мэдээний агуулга ба видеог тавигдангуут хүлээж авах боломжтой.

Тэжээгчдийг бас “RSS” гэж нэрлэдэг. RSS гэх хураангуйг задалбал “Really Simple Syndication” буюу Монголоор “Үнэхээр энгийнээр (олон тоогоор хэвлэх, нэвтрүүлэх, үзүүлэх)” гэсэн утга болох юм уу даа. Үнэн чанартаа тэжээгчид гэдэг нь хүмүүс уншихаар биш компьютер уншихаар зохион бүтээгдсэн вэб хуудаснууд юм.

Би яаж тэжээгчийг ашиглаж эхлэх вэ?

Энд ерөнхий хэлбэрээр тайлбарлая. Хамгийн эхлээд танд мэдээ уншуур (news reader) гэж нэрлэх зүйл хэрэгтэй. Шинэ нийтлэлүүд сайтад нэмэгдэхэд танд уншуулах гэж тэжээгчдийг шалгаах үүрэгтэй програмын хэсэг. Ийм програм хангамжууд олон янз байх ба нэг хэсэг нь хөтөч ашиглаж шалгаах боломжтой, зарим нь компьютерт аа татаж аваад хэрэглэх хэрэгсэл програм хэлбэрээр байна.

Хөтөч буюу браузерт суурилах мэдээ уншуур нь аль ч компьютер таны RSS тэжээгчээр захиалсан захиалгыг хүлээн авах үүрэгтэй, харин татаж авах хэрэгсэл програм нь захиалгыг таны гол компьютер дээр хадгалаад жишээлэхэд Outlook-ийг ашиглаад э-мэйлээ татаж авч уншдаг шиг, эсвэл Hotmail-тэй адил вэбд суурилан э-мэйлээ уншдагийн адил үйлчилгээ үзүүлнэ.

Хэрэв та мэдээ уншуурын сонголтыг аль аргаар хийхээ сонгосон бол одоо ямар агуулга бүхий мэдээг хүлээж авахаа шийдэх хэрэгтэй болжээ. Жишээлбэл ямар нэг сонины сайтын
шинжлэх ухаан бүлэг ч юм уу, эрүүл мэнд гэх бүлэг ч юм уу аль нэг бүлэг мэдээлэлд ороход мэдээгээр тэжээгчийн айкон (icon) буюу дээр үзүүлэх улбар шар жижигхэн шигтгээ зураг байгаа түүнийг товшино. Учир утгыг гүйцэд ухаагүй зарим сайтууд хуудас дүүрэн энд тэндгүй л шигтгээ зургийг тавьсан байгаа. :-)

Хэрэв та RSS -ийн шигтгээ зургийг товшсон бол тэжээл авах аргыг олон янзаар захиалахдаа тэжээлийн URL гэх “Хэлбэржсэн Нөөц Заагч” -ийг хулганаар чирч өөрийнхөө мэдээ уншуур таа оруулах эсвэл та өөрийн мэдээ уншуурын шинэ тэжээл гэх хэсэг рүү URL -ийг “хуулах ба буулгах” үйлдлээр оруулна. Ихэнх сайтууд мэдээгээр тэжээгчийг улбар шар шигтгээ зургаар илэрхийлэх ба зарим нь ердийн вэб холбоосыг хэрэглэдэг.

Галт үнэг (Firefox), Дуурь (Opera) ба Сафари (Safari) гэх хөтчүүд хэрэв та вэб сайтад дахин орвол танд зориулж авсан тэжээгчийг тань автоматаар шалгаж шинэ мэдээ нэмэгдсэн бол шигтгээ зургийг харуулна. Энэ нь тэжээгчийг захиалга хийж хүлээн авснаас хамаагүй хялбар байдаг. Дэлгэрэнгүй мэдээллийг хөтчүүдийн өөрсдийн холбогдох вэб сайтуудаас үзнэ үү.

Би яаж мэдээ уншуур олж авах вэ?

Мэдээ уншуур програм нь олон янз байгаа бөгөөд цаг үргэлж шинэ хувилбарууд нь гарч байна. Ялгаатай үйлдлийн системүүдэд өөр өөр мэдээ уншуурыг ашиглана. Өөрийнхөө компьютерт тохируулаад түүнийг сонгож болно. Үүнд : Windows (Newz Crawler, FeedDemon, Awasu); Mac OS X (Newsfire, NetNewsWire); Web (Bloglines, FeedZilla, NewsGator, Microsoft Live, My Yahoo!); Browser (Mozilla Firefox, Other News Readers, GOOGLE) гэх мэт мэдээ уншуур программууд байна. Мэдээ уншуур програмыг нэрээр нь интернэтээс хайж олоод дэлгэрүүлэн унших, татаж авах боломжтой.

Оксфорд Монсудар Интернэтийн тайлбар толь бичгийн тодорхойлсноор:

uniform resource locator (хэлбэржсэн нөөц заагч) Энэ үгийг ихэвчлэн ‘URL’ гэж товчлон хэрэглэнэ. Үнэн хэрэгтээ ‘URL’ нь Вэбийн хаяг бөгөөд ВЭБ ХӨТЧҮҮД (WEB BROWSERS) энэ хаягаар байрлах Вэбийг харуулна. Тухайн хуудсанд гиперхолболт хийгдсэн өөр Вэб хуудасны аргамжаанд бас нэгэн ‘URL’ тодорхойлох бөгөөд түүнийг идэвхжүүлэхэд хөтөч холбогдох хуудсыг дэлгэн харуулна. ‘URL’ нь гурван хэсгээс бүрдэнэ. Үүнд: эхний хэсэгт ямар төрлийн протокол хэрэглэх, дараах хэсэгт ямар төрлийн серверийн нөөцөд/санд/ байгааг, сүүлийн хэсэгт файлыг серверийн хаанаас олохыг заана. Жишээ нь: http://www.op.ac.uk/SWEB/M874 гэсэн ‘URL’-ын хаяг байхад Вэб хуудаснуудыг ‘HTTP’ протоколоор дамжуулна, ‘WWW’ нэртэй Вэб серверийн нөөцөд байрлах ‘op.ac.uk’ гэсэн ДОМЭЙН (DOMAIN) нь дээрээс НҮҮР ХУУДАС (HOME PAGE)-ны ‘М874’ файлыг ‘SWEB’ лавлах дотроос үзүүлнэ. Энэ нь ‘URL’-ын энгийн хэлбэр бөгөөд заримдаа програмыг ажиллуулах зориулалт бүхий параметрийн жагсаалтыг НИЙТЛЭГ ГАРЦЫН ИНТЕРФЭЙС (COMMON GATEWAY INTERFACE)-ээр дамжуулан өгч програмыг ажиллуулж Вэб хуудсыг үүсгээд харуулна. Заримдаа ‘URL’ нь өөр төрлийн протоколоор тодорхойлогдсон байж болно. Жишээ нь ‘HTTP’ протокол нь ‘FTP’ протоколоор солигдсон үед ‘FTP’ протокол нь ‘FTP’ СЕРВЕР (FTP SERVER)-тэй шууд холбогдоно.

Энэ бүхэн таны интернэт ашиглах чадварт чинь нэмэр болох болтугай.

Comments

Anonymous said…
Хариулт бичээд туршиж үзэв

Олон уншигдсан

Хөдөө талын үзэсгэлэн "Монгол бичгээр"

Монгол, Живхтэй жаал хүүгийн бичсэн хэд хэдэн бичлэгийг уншиж байснаа гэнэт урам орж бараг арван долоо найман жилийн өмнө хэрэглэж байсан хайрцаг дүүрэн цаас бичгээ уудалж эхэлтэл миний хувьд эрдэнэс болох сайхан зүйлүүд гарч ирлээ. Ерээд оны эхэнд монгол бичгийн бичвэр бичих СУДАР нэртэй програмыг хийх гэж оролдож байхдаа монгол бичгийн фонтын загвар болгох гээд Т. Дашцэдэн (МУИС) багшаар бичүүлж авсан хуудаснууд байна. Үүнийг би бүүр сканердаж байгаад хүнд үзүүлмээр санагдлаа. Харин кириллээр бичсэн хувилбарыг Гүүгл-ээр хайвал олон сайтаас уншиж болох болжээ. Монгол бичиг сурч буюу хүнд унших өгүүллэгийн нэг нь болох болтугай.  Д.Нацагдорж : Хөдөө талын үзэсгэлэн Хөдөө талын зэрэглээ мяралзан жирвэгнэхийн дунд хэдэн өндөр юм сүүмэлзэн үзэгдэх нь харь газрын аяны хүний нүдэнд яахин даруй танигдана. Хурдлан довтлох уурын тэрэгний өмнөөс намрын салхи хүчтэй үлээхэд хоёр нүдэнд нулимс гялтганан холын барааг харж ядна. Өвгөн жолооч ухасхийх, хийг нэмэхэд дөрвөн хүрд чө...

Хиймэл оюуны загварын тухай үргэлжлэл

Энэ сайхан өдрийн мэндийг уншигч найз нартаа хүргэе.    Хиймэл оюуны загварын тухай үргэлжлэл (хоёрдугаар хэсэг). Би: Тэгвэл Google AI эсвэл Facebook AI юу нь дээр суурьлаж ажилладаг бэ? Өө энэ чинь маш сонирхолтой сэдэв байна 🤓. Google, Facebook (Meta) хоёрын хиймэл оюуны “тархи” нь GPT-ээс ялгаатай боловч мөн адил нейрон сүлжээ + transformer архитектур дээр суурилдаг. Харин өөр өөр нэртэй, өөр өөр зорилготой загварууд хөгжүүлсэн байдаг. Google AI Google-ийн гол хиймэл оюуны технологиуд: Transformer (2017) Google-ийн судлаачид анх бүтээсэн. Энэ нь GPT, BERT, LLaMA гээд бүх том хэлний загварын үндэс болсон. BERT (2018) Голдуу хайлтын системийг сайжруулахад хэрэглэсэн. Хэлний утга, өгүүлбэрийн холбоо ойлгоход сайн. PaLM (2022) → дараа нь PaLM 2 Google-ийн GPT-тэй төстэй том загвар. Bard (дараа нь Gemini нэртэй болсон) chatbot нь PaLM дээр суурилж ажилладаг. Gemini (2023–) Одоогийн Google AI-ийн гол “тархи”. Multimodal буюу зураг, текст, код, видео зэрэг олон төрлийн өг...

Шувуун саарал

Саяхан интернэтээр сонин(Өдрийн сонин) уншиж байгаад Дамдин багшийн тухай “ Англи хэлний Дамдин ” гэсэн гарчигтай сайхан өгүүлэл уншсан юм. Багшийн орчуулгын ажлын талаар бичсэн байсан нь сонирхол татаад интернэтээр Д.Нацагдоржын “Шувуун саарал” -ыг хайтал шууд л 2006 онд сонин дээр хэвлүүлсэн орчуулга нь mongolnews.mn вэб хуудсны холбоосоор дороо гараад ирлээ. Багшийн орчуулгыг  олзуурхаад монгол хэлээр бичсэнтэй нь хамт дээр нь монгол бичгээ сурч байгаа танд зориулаад монгол бичигтэй нь хамт тэмдэглэл дээрээ  тавилаа. (Монгол бичгээр бичиж явуулсан найз охиндоо баярлалаа. ;-) ) .   Enjoy reading. Д.Нацагдорж Шувуун саарал (1) Хөндий талын зэрэглээ мяралзан жирэлзэх нь холоос үзэхэд сонин. Хэдэн жижигхэн юм түүний дунд сүүмэлзэх нь яахин даруй танигдана. Уудам газар дураар сэлгүүцэх хээр хөдөөгийн цэнгэл, хурдан морины яралзан ирэх эр хүний бахдал, ойртон үзвэл, хэдэн залуус морь тарлаж байна. (2) Сүрэнхүү саарал морины амыг арайхан тогтоож, овооны дэр...

Хиймэл оюуны загвар GPT

  Энэ сайхан өдрийн мэндийг уншигч найз нартаа хүргэе. Ойрд ChatGPT апп ашиглаж олон сэдвээр сонирхолтой ярилцлага хийж үзээд олж мэдсэн зүйлсээ найз нартайгаа хуваалцмаар санагдав. Орчин үед AI (хиймэл оюун ухаан) талаар байга яригддаг болсон ч тэр болгон хүмүүс юу юм бэ гэдгийг нарийвчлан сонирхож байгаагүй байдаг. Ингээд би ChatGPT ярилцаж түүгээр  тайлбарлуулав. Би: AI (хиймэл оюун ухаан) гэж юу вэ?   Түүний өгүүлэх нь их энгийн тэрээр хэлэхдээ: 👉 Хиймэл оюун ухаан (AI) гэдэг нь хүний оюун ухааны зарим чадварыг дуурайж хийдэг компьютерийн хөтөлбөр эсвэл систем юм. Жишээлбэл: Хүн зураг хараад юу байгааг хэлж чаддаг шиг → AI зураг таньж чадна. Хүн яриаг ойлгож хариу хэлдэг шиг → AI хүний хэл яриаг ойлгож, ярьж эсвэл бичиж чадна. Хүн туршлагаасаа суралцдаг шиг → AI өгөгдлөөс суралцаж, улам ухаалаг болдог. Хиймэл оюун ухааныг ойлгоход туслах жишээ нь: Google Translate – хэлнээс хэл рүү автоматаар орчуулдаг. Siri, Google Assistant – таны асуултад хариулж, ажил г...

Ховордсон зургийн дижитал хадгалалт

Хоёр гурван жилийн өмнөөс гарч эхэлсэн Монголчууд XVII-XX зууны эхэн үе зурагт түүх, Монголчууд XX зууны эхэнд зурагт түүх гэсэн сайхан цуврал номуудыг авч уншиж үзсэн.  Энэ намар Монголчууд XX зуун зурагт түүх гэх гуравдугаарх цувралыг номын дэлгүүрт хараад би нэлээд хэдэн жилийн өмнө 2009 онд British Library санхүүжүүлж хэрэгжүүлсэн EAP264: Ховордсон монгол зургийн негативуудыг дижиталаар хадгалж хамгаалах төслийн зургуудыг Британи номын сангийн веб хуудаснаас үзэж байснаа санав. Интернет өргөн дэлгэр хэрэглэх болсон өнөө үед та бид ч ялгаагүй дээрх төслийн тухай дээр холбоосоор ороод үзэж болно. Энэ төслийн талаар уг веб хуудсанд бичигдсэн зүйлээс хэсгийн та нартаа монгол хэл рүү хөрвүүлээд энд орууллаа. “ Монгол кино гэрэл зураг, дуу бичлэгийн архивд 160 мянга гаруй гэрэл зургийн хальс, 10552 шилэн негативыг хадгалж байдаг.  Энэ төслийн зорилго олонх нь огт хэвлэгдээгүй 1921-ээс 1945 оны хооронд авсан гэрэл зургийн шилэн негативуудыг дижитал зураг хэлбэрт оруу...

Клуб Хаус Аппликейшн

  Клуб Хаус (Clubhouse) аппликейшн (апп) гэж юу вэ,  яагаад гэнэт хаа сайгүй яриад эхлэв ээ? Ард нь радиогоор ярьж, хэсэг нь хурал цуглаан ч гэмээр, нөгөө хэсэг нь гэртээ баяр ёслол тэмдэглээд ч байгаа шиг энэ бүгдийг багтаасан аудио чат(хөөрөлдөх) дээр суурилсан нийгмийн сүлжээний програмыг Клуб Хаус(гэр) гэж нэрэлжээ. Хэрэглэгчид, янз бүрийн сэдвээр сонирхолтой хүмүүсийн хоорондох харилцан яриа, ярилцлага, хэлэлцүүлгийг сонсох боломжтой, энэ нь яг подкастай төстэй боловч шууд (амьд ) үйл явцад нэмэлт давхарга програмаар оролцох ба оролцох хүмүүс  бүгд уригдсан байна. Клуб Хаус зөвхөн уригдсанд үйлчилнэ. Та үүнийг апп дэлгүүрээс татаж аваад данс үүсгэх боломжгүй.   Бодит амьдрал дээрх орон нутгийн эсвэл дарвуулт онгоцны клубын нэгэн адил клубын одоо байгаа гишүүн таныг урих болно.   Бодит амьдрал дээрх Элитийн клубыг орчин үед виртуал болгосон хэлбэр.  Та элсэх үедээ өөрийн сонирхдог сэдэв жишээлбэл техник, ном, бизнес эсвэл эрүүл мэнд гэх мэтчил...

Домог

Монгол бичгийн үүсэл гаралтай холбоо бүхий хоёр зүйлийн домгийг найз багш Мөнх-Учирал маань монгол бичгээр бичиж өгсөн юм(ОпенМН зориулж). Энэ бичвэрийн фонт нь их сайхан, зурлага дээр суурилсан глипс (glyphs) байх, МУИС-ийн Монгол хэл соёлын сургуулийн эх бичиг судлалын тэнхимд (Жамянсүрэн) глипс (glyphs)-ыг зурж бүтээсэн байх гэж бодож байна. Үүнийг Монгол бичгээ сурч, дэлгэрүүлж байгаа залуустаа уншуулахаар орууллаа. Домгийн тухай Гүүгл ахаасаа лавлахад бас ч их зүйл интернэтэд байна аа. Нэг нь “Хэдэргэний домог” хэмээдэг, XVIII зууны үед Равжамба Данзандагвын зохиосон “Зүрхэн толтын тайлбар огторгуйн маани” хэмээх хэл зүйн бичигт гардаг “... Зая Бандид (Саж Бандид Гунгаажалцан) Монгол улсад аль үсгээр туслах болох хэмээн шөнө тугдам барьж эрт манагар бэлэглэхүйд нэгэн эхнэр хүн мөрөн дээрээ хэдрэгэ модыг тавьж ирээд мөргөвөөс, тэрхүү бэлгээр Монгол улсын үсгийг хэдрэгэний дүрсээр эр, эм, эрс гурваар, чанга хийгээд хөндий ба саармаг гурваар зохиосон болой” гэсэн домог юм. Энд өг...