Энэ тусламжийн эх сурвалжийг би http://news.bbc.co.uk/ вэб хуудаснаас авч товчлон орчуулав. Мэдээгээр тэжээгчийн тухай дэлгэрэнгүй мэдээллийг http://en.wikipedia.org/wiki/News_feed википедиагаас дэлгэрүүлэн үзэх боломжтой.
Мэдээгээр тэжээгч (хангагч) гэж юу вэ?
Вэб сайтуудад ямар нэг шинэ агуулга нэмэгдсэн тохиолдолд та мэдээгээр тэжээгчийг ашиглан харах боломж олж авна. Та вэб сайтад оролгүйгээр тэндээс авсан тэжээгчийг ашиглан тухайн сайтад сүүлд тавигдах мэдээний агуулга ба видеог тавигдангуут хүлээж авах боломжтой.
Тэжээгчдийг бас “RSS” гэж нэрлэдэг. RSS гэх хураангуйг задалбал “Really Simple Syndication” буюу Монголоор “Үнэхээр энгийнээр (олон тоогоор хэвлэх, нэвтрүүлэх, үзүүлэх)” гэсэн утга болох юм уу даа. Үнэн чанартаа тэжээгчид гэдэг нь хүмүүс уншихаар биш компьютер уншихаар зохион бүтээгдсэн вэб хуудаснууд юм.
Би яаж тэжээгчийг ашиглаж эхлэх вэ?
Энд ерөнхий хэлбэрээр тайлбарлая. Хамгийн эхлээд танд мэдээ уншуур (news reader) гэж нэрлэх зүйл хэрэгтэй. Шинэ нийтлэлүүд сайтад нэмэгдэхэд танд уншуулах гэж тэжээгчдийг шалгаах үүрэгтэй програмын хэсэг. Ийм програм хангамжууд олон янз байх ба нэг хэсэг нь хөтөч ашиглаж шалгаах боломжтой, зарим нь компьютерт аа татаж аваад хэрэглэх хэрэгсэл програм хэлбэрээр байна.
Хөтөч буюу браузерт суурилах мэдээ уншуур нь аль ч компьютер таны RSS тэжээгчээр захиалсан захиалгыг хүлээн авах үүрэгтэй, харин татаж авах хэрэгсэл програм нь захиалгыг таны гол компьютер дээр хадгалаад жишээлэхэд Outlook-ийг ашиглаад э-мэйлээ татаж авч уншдаг шиг, эсвэл Hotmail-тэй адил вэбд суурилан э-мэйлээ уншдагийн адил үйлчилгээ үзүүлнэ.
Хэрэв та мэдээ уншуурын сонголтыг аль аргаар хийхээ сонгосон бол одоо ямар агуулга бүхий мэдээг хүлээж авахаа шийдэх хэрэгтэй болжээ. Жишээлбэл ямар нэг сонины сайтын
шинжлэх ухаан бүлэг ч юм уу, эрүүл мэнд гэх бүлэг ч юм уу аль нэг бүлэг мэдээлэлд ороход мэдээгээр тэжээгчийн айкон (icon) буюу дээр үзүүлэх улбар шар жижигхэн шигтгээ зураг байгаа түүнийг товшино. Учир утгыг гүйцэд ухаагүй зарим сайтууд хуудас дүүрэн энд тэндгүй л шигтгээ зургийг тавьсан байгаа. :-)
Хэрэв та RSS -ийн шигтгээ зургийг товшсон бол тэжээл авах аргыг олон янзаар захиалахдаа тэжээлийн URL гэх “Хэлбэржсэн Нөөц Заагч” -ийг хулганаар чирч өөрийнхөө мэдээ уншуур таа оруулах эсвэл та өөрийн мэдээ уншуурын шинэ тэжээл гэх хэсэг рүү URL -ийг “хуулах ба буулгах” үйлдлээр оруулна. Ихэнх сайтууд мэдээгээр тэжээгчийг улбар шар шигтгээ зургаар илэрхийлэх ба зарим нь ердийн вэб холбоосыг хэрэглэдэг.
Галт үнэг (Firefox), Дуурь (Opera) ба Сафари (Safari) гэх хөтчүүд хэрэв та вэб сайтад дахин орвол танд зориулж авсан тэжээгчийг тань автоматаар шалгаж шинэ мэдээ нэмэгдсэн бол шигтгээ зургийг харуулна. Энэ нь тэжээгчийг захиалга хийж хүлээн авснаас хамаагүй хялбар байдаг. Дэлгэрэнгүй мэдээллийг хөтчүүдийн өөрсдийн холбогдох вэб сайтуудаас үзнэ үү.
Би яаж мэдээ уншуур олж авах вэ?
Мэдээ уншуур програм нь олон янз байгаа бөгөөд цаг үргэлж шинэ хувилбарууд нь гарч байна. Ялгаатай үйлдлийн системүүдэд өөр өөр мэдээ уншуурыг ашиглана. Өөрийнхөө компьютерт тохируулаад түүнийг сонгож болно. Үүнд : Windows (Newz Crawler, FeedDemon, Awasu); Mac OS X (Newsfire, NetNewsWire); Web (Bloglines, FeedZilla, NewsGator, Microsoft Live, My Yahoo!); Browser (Mozilla Firefox, Other News Readers, GOOGLE) гэх мэт мэдээ уншуур программууд байна. Мэдээ уншуур програмыг нэрээр нь интернэтээс хайж олоод дэлгэрүүлэн унших, татаж авах боломжтой.
Оксфорд Монсудар Интернэтийн тайлбар толь бичгийн тодорхойлсноор:
uniform resource locator (хэлбэржсэн нөөц заагч) Энэ үгийг ихэвчлэн ‘URL’ гэж товчлон хэрэглэнэ. Үнэн хэрэгтээ ‘URL’ нь Вэбийн хаяг бөгөөд ВЭБ ХӨТЧҮҮД (WEB BROWSERS) энэ хаягаар байрлах Вэбийг харуулна. Тухайн хуудсанд гиперхолболт хийгдсэн өөр Вэб хуудасны аргамжаанд бас нэгэн ‘URL’ тодорхойлох бөгөөд түүнийг идэвхжүүлэхэд хөтөч холбогдох хуудсыг дэлгэн харуулна. ‘URL’ нь гурван хэсгээс бүрдэнэ. Үүнд: эхний хэсэгт ямар төрлийн протокол хэрэглэх, дараах хэсэгт ямар төрлийн серверийн нөөцөд/санд/ байгааг, сүүлийн хэсэгт файлыг серверийн хаанаас олохыг заана. Жишээ нь: http://www.op.ac.uk/SWEB/M874 гэсэн ‘URL’-ын хаяг байхад Вэб хуудаснуудыг ‘HTTP’ протоколоор дамжуулна, ‘WWW’ нэртэй Вэб серверийн нөөцөд байрлах ‘op.ac.uk’ гэсэн ДОМЭЙН (DOMAIN) нь дээрээс НҮҮР ХУУДАС (HOME PAGE)-ны ‘М874’ файлыг ‘SWEB’ лавлах дотроос үзүүлнэ. Энэ нь ‘URL’-ын энгийн хэлбэр бөгөөд заримдаа програмыг ажиллуулах зориулалт бүхий параметрийн жагсаалтыг НИЙТЛЭГ ГАРЦЫН ИНТЕРФЭЙС (COMMON GATEWAY INTERFACE)-ээр дамжуулан өгч програмыг ажиллуулж Вэб хуудсыг үүсгээд харуулна. Заримдаа ‘URL’ нь өөр төрлийн протоколоор тодорхойлогдсон байж болно. Жишээ нь ‘HTTP’ протокол нь ‘FTP’ протоколоор солигдсон үед ‘FTP’ протокол нь ‘FTP’ СЕРВЕР (FTP SERVER)-тэй шууд холбогдоно.
Энэ бүхэн таны интернэт ашиглах чадварт чинь нэмэр болох болтугай.
Comments