Хүн энэ дэлхийд ирээд, амьдраад, явдаг жамтай тул эгч маань явсан ч сэтгэлд минь олон сайхан дурсамжаа үлдээжээ. Миний ухаан ороод мэдэхийн би “Магит эгч” гэж эгчийгээ авгайлдаг байх юм. Бодвол бага байхдаа нэрийг нь бүрэн хэлж чаддаггүй байснаас би энэ нэрээр нь дууддаг болсон юм бол уу. Багын олон сайхан дурсамжууд үлдсэнээс ээж аавыгаа ажилдаа явсан хойно би эгчийн үгэнд орохгүй гурилын модоор тоншуулж, зүүдэн дундаа босож суугаад чанга чанга ярьж эгчийн үнхэлцгийг хагалчих шахдаг, зун цагт Баянзүрхийн зусландаа өдөржингөө Туулын усанд шумбаж шумбаж аав, ээжийн ирэх ажилчдын машиныг хараад ухаан жолоогүй ус дамнаад гэр лүүгээ толгой даваад хар гүйхээрээ гэртээ харихад савны ёроолд хоёр гурван литр устай очдог байсан аа дурсан ярьдаг байж билээ. (Аав ээж маань том хүнгүй гол руу явж болохгүй шүү гээд захиад явахад бид гол очиж шумбасан аа нуух гэж хирдээ ус зөөж тус болж цайлгах санаатай хөглөж байсан юм бол уу )
Одоо бодоход эгч минь бүжигчин, оёдолчин, хөгжимчин, багш гээд их чадвартай байж дээ.
Миний мэдэхийн дунд сургуулийн урлагийн үзлэгт бүжиглэдэг, найзууд нь ярихдаа хоёр гарын алгаар бүсэлхийгээр нь барьж болдог байсан гэж. Би мэдэхийн охид бүдүүн харагдчихна гэж зузаан “эмээ өмдөө” паарны араар хийж үлдээгээд эгч ээжтэй тэмцэл хийдэг байж билээ. Эгч минь арван жилээ төгстөл бүжиглэдэг, бид дуурайж хуруун дээрээ гүйлддэг байв. 10-р ангиа төгсөөд Эрхүү хотод хэлний бэлтгэлд явахдаа насныхаа хань дөрвөн хүүхдийнхээ аав нисгэгч болох хүргэн ахтай минь танилцаж ирээд онгоцноос шүхрээр буух дугуйланд орчихлоо. Шүхрээр лав 20 гаруй удаа буусан байх, аав, ээж минь эгчийг шүхрээр буухад нь айдаг ч эгч дураараа, ээж шүхрээр буухдаа хэлээрэй маам нь дэр бариад зогсож байя гэдэг байж билээ.
Эгч минь оёдлын үйлдвэрт зуны хэдэн сар ажиллаж машинаар цэвэрхэн оёод сурчихсан юм даг. Миний багад надад Артек гэх пионерын зусланд амрах боломж олдож билээ. Тэр нь хар далай эрэгт байх, хуучнаар ЗХУ-ын олон улсын хүүхэд амрах зуслан. Энэ үед усанд сэлэхэд өмсөх усны хувцас тийм амар олдохгүй байсан юм. Эгч минь надад зориулаад үзмэн ягаан өнгөтэй цэцэг хээтэй даавуугаар нэг их гоё богино өмд цээживчийн хослол оёж өгч билээ. Тэрийг би одоо болтол мартдаггүй юм, өмсөөд сүүлд нь надад багадчихсан ч олон жил хадгалж билээ.
Өөр нэг санаанаас гардаггүй зүйл бол бараг гуч дөчин жилийн өмнө ч байх биднийг бага байхад аав ээж минь бид нарыг дагуулаад намар цагт жимсэнд бараг долоо хонгийн бүтэн сайн бүрд явдаг байлаа. Бид ч нэг хоёр литрийн бетон бариад хойноос нь дагаад гүйгээд л байдаг байж билээ. Нэг удаа Зайсангийн баруун ширээт дээр ээж хамаатны нэг эгчтэй хамт хэдэн хүүхдүүдтэйгээ гараад аньс жаахан түүгээд оройдоо буух гээд хэдүүлээ хөдөлсөн чинь энд тэндгүй их жимс тааралдаад бид талын нэг тарж билээ. Тэр үед чоно нохой элбэгтэй ч байж. Нэг нэгийгээ дуудсаар жимсээ түүж доошилж явсан ээж минь гэнэт Магит эгч бидний дунд байхгүй байгааг мэдээд хашхирч дуудахад хариу өгөхгүй болохоор бид сандар ч бүгд иш тийшээ хашхиралдан орилолдож уйлж гүйлдэж билээ. Баруун ширээтээс буухад маш эгц доошоо буудаг, эгч минь их жимсэн дээр ороод түүж байгаад хоцорсон тул хэд харайгаад доош буухдаа ой модонд бидний дуу цуурайтаад буруу зүг рүү дуулдахыг анзаарахгүй доош гүйгээд байсан тул биднээс хол явсан байж, биднийг тэгж нэг их айлгаж билээ. Ямар ч байсан таг харанхуй болохоос өмнө бид нэг нэгийгээ олж цуглаж билээ.
Эгч минь багшийн сургуулийн хөгжмийн ангийг дүүргээд хожим нь орос хэлний багшийн мэргэжил эзэмшээд үргэлж багшийн ажил эрхэлсэн юм. Аав ээж минь төгөлдөр хуур авч өгсөн тул гэртээ төгөлдөр хуураа тоглоод, калирнет үлээж, шанз тоглодог байж билээ. Манайхны ганц хөгжимчин байсан байх. Хүүхдүүдээс нь хөгжимчин болоогүй ч олон ач, зээ нараас нь хөгжимчин бүжигчин ч гарах юм билүү.
Тандаа зориулж бид сэтгэлдээ үргэлж зул асааж байдаг даа эгчээ.
Одоо бодоход эгч минь бүжигчин, оёдолчин, хөгжимчин, багш гээд их чадвартай байж дээ.
Миний мэдэхийн дунд сургуулийн урлагийн үзлэгт бүжиглэдэг, найзууд нь ярихдаа хоёр гарын алгаар бүсэлхийгээр нь барьж болдог байсан гэж. Би мэдэхийн охид бүдүүн харагдчихна гэж зузаан “эмээ өмдөө” паарны араар хийж үлдээгээд эгч ээжтэй тэмцэл хийдэг байж билээ. Эгч минь арван жилээ төгстөл бүжиглэдэг, бид дуурайж хуруун дээрээ гүйлддэг байв. 10-р ангиа төгсөөд Эрхүү хотод хэлний бэлтгэлд явахдаа насныхаа хань дөрвөн хүүхдийнхээ аав нисгэгч болох хүргэн ахтай минь танилцаж ирээд онгоцноос шүхрээр буух дугуйланд орчихлоо. Шүхрээр лав 20 гаруй удаа буусан байх, аав, ээж минь эгчийг шүхрээр буухад нь айдаг ч эгч дураараа, ээж шүхрээр буухдаа хэлээрэй маам нь дэр бариад зогсож байя гэдэг байж билээ.
Эгч минь оёдлын үйлдвэрт зуны хэдэн сар ажиллаж машинаар цэвэрхэн оёод сурчихсан юм даг. Миний багад надад Артек гэх пионерын зусланд амрах боломж олдож билээ. Тэр нь хар далай эрэгт байх, хуучнаар ЗХУ-ын олон улсын хүүхэд амрах зуслан. Энэ үед усанд сэлэхэд өмсөх усны хувцас тийм амар олдохгүй байсан юм. Эгч минь надад зориулаад үзмэн ягаан өнгөтэй цэцэг хээтэй даавуугаар нэг их гоё богино өмд цээживчийн хослол оёж өгч билээ. Тэрийг би одоо болтол мартдаггүй юм, өмсөөд сүүлд нь надад багадчихсан ч олон жил хадгалж билээ.
Өөр нэг санаанаас гардаггүй зүйл бол бараг гуч дөчин жилийн өмнө ч байх биднийг бага байхад аав ээж минь бид нарыг дагуулаад намар цагт жимсэнд бараг долоо хонгийн бүтэн сайн бүрд явдаг байлаа. Бид ч нэг хоёр литрийн бетон бариад хойноос нь дагаад гүйгээд л байдаг байж билээ. Нэг удаа Зайсангийн баруун ширээт дээр ээж хамаатны нэг эгчтэй хамт хэдэн хүүхдүүдтэйгээ гараад аньс жаахан түүгээд оройдоо буух гээд хэдүүлээ хөдөлсөн чинь энд тэндгүй их жимс тааралдаад бид талын нэг тарж билээ. Тэр үед чоно нохой элбэгтэй ч байж. Нэг нэгийгээ дуудсаар жимсээ түүж доошилж явсан ээж минь гэнэт Магит эгч бидний дунд байхгүй байгааг мэдээд хашхирч дуудахад хариу өгөхгүй болохоор бид сандар ч бүгд иш тийшээ хашхиралдан орилолдож уйлж гүйлдэж билээ. Баруун ширээтээс буухад маш эгц доошоо буудаг, эгч минь их жимсэн дээр ороод түүж байгаад хоцорсон тул хэд харайгаад доош буухдаа ой модонд бидний дуу цуурайтаад буруу зүг рүү дуулдахыг анзаарахгүй доош гүйгээд байсан тул биднээс хол явсан байж, биднийг тэгж нэг их айлгаж билээ. Ямар ч байсан таг харанхуй болохоос өмнө бид нэг нэгийгээ олж цуглаж билээ.
Эгч минь багшийн сургуулийн хөгжмийн ангийг дүүргээд хожим нь орос хэлний багшийн мэргэжил эзэмшээд үргэлж багшийн ажил эрхэлсэн юм. Аав ээж минь төгөлдөр хуур авч өгсөн тул гэртээ төгөлдөр хуураа тоглоод, калирнет үлээж, шанз тоглодог байж билээ. Манайхны ганц хөгжимчин байсан байх. Хүүхдүүдээс нь хөгжимчин болоогүй ч олон ач, зээ нараас нь хөгжимчин бүжигчин ч гарах юм билүү.
Тандаа зориулж бид сэтгэлдээ үргэлж зул асааж байдаг даа эгчээ.
Comments