Skip to main content

Сэтгэлд үлдсэн эгчийн минь багын амьдрал.



Хүн энэ дэлхийд ирээд, амьдраад, явдаг жамтай тул эгч маань явсан ч сэтгэлд минь олон сайхан дурсамжаа үлдээжээ. Миний ухаан ороод мэдэхийн би “Магит эгч” гэж эгчийгээ авгайлдаг байх юм. Бодвол бага байхдаа нэрийг нь бүрэн хэлж чаддаггүй байснаас би энэ нэрээр нь дууддаг болсон юм бол уу. Багын олон сайхан дурсамжууд үлдсэнээс ээж аавыгаа ажилдаа явсан хойно би эгчийн үгэнд орохгүй гурилын модоор тоншуулж, зүүдэн дундаа босож суугаад чанга чанга ярьж эгчийн үнхэлцгийг хагалчих шахдаг, зун цагт Баянзүрхийн зусландаа өдөржингөө Туулын усанд шумбаж шумбаж аав, ээжийн ирэх ажилчдын машиныг хараад ухаан жолоогүй ус дамнаад гэр лүүгээ толгой даваад хар гүйхээрээ гэртээ харихад савны ёроолд хоёр гурван литр устай очдог байсан аа дурсан ярьдаг байж билээ. (Аав ээж маань том хүнгүй гол руу явж болохгүй шүү гээд захиад явахад бид гол очиж шумбасан аа нуух гэж хирдээ ус зөөж тус болж цайлгах санаатай хөглөж байсан юм бол уу )

Одоо бодоход эгч минь бүжигчин, оёдолчин, хөгжимчин, багш гээд их чадвартай байж дээ.
Миний мэдэхийн дунд сургуулийн урлагийн үзлэгт бүжиглэдэг, найзууд нь ярихдаа хоёр гарын алгаар бүсэлхийгээр нь барьж болдог байсан гэж. Би мэдэхийн охид бүдүүн харагдчихна гэж зузаан “эмээ өмдөө” паарны араар хийж үлдээгээд эгч ээжтэй тэмцэл хийдэг байж билээ. Эгч минь арван жилээ төгстөл бүжиглэдэг, бид дуурайж хуруун дээрээ гүйлддэг байв. 10-р ангиа төгсөөд Эрхүү хотод хэлний бэлтгэлд явахдаа насныхаа хань дөрвөн хүүхдийнхээ аав нисгэгч болох хүргэн ахтай минь танилцаж ирээд онгоцноос шүхрээр буух дугуйланд орчихлоо. Шүхрээр лав 20 гаруй удаа буусан байх, аав, ээж минь эгчийг шүхрээр буухад нь айдаг ч эгч дураараа, ээж шүхрээр буухдаа хэлээрэй маам нь дэр бариад зогсож байя гэдэг байж билээ.

Эгч минь оёдлын үйлдвэрт зуны хэдэн сар ажиллаж машинаар цэвэрхэн оёод сурчихсан юм даг. Миний багад надад Артек гэх пионерын зусланд амрах боломж олдож билээ. Тэр нь хар далай эрэгт байх, хуучнаар ЗХУ-ын олон улсын хүүхэд амрах зуслан. Энэ үед усанд сэлэхэд өмсөх усны хувцас тийм амар олдохгүй байсан юм. Эгч минь надад зориулаад үзмэн ягаан өнгөтэй цэцэг хээтэй даавуугаар нэг их гоё богино өмд цээживчийн хослол оёж өгч билээ. Тэрийг би одоо болтол мартдаггүй юм, өмсөөд сүүлд нь надад багадчихсан ч олон жил хадгалж билээ.

Өөр нэг санаанаас гардаггүй зүйл бол бараг гуч дөчин жилийн өмнө ч байх биднийг бага байхад аав ээж минь бид нарыг дагуулаад намар цагт жимсэнд бараг долоо хонгийн бүтэн сайн бүрд явдаг байлаа. Бид ч нэг хоёр литрийн бетон бариад хойноос нь дагаад гүйгээд л байдаг байж билээ. Нэг удаа Зайсангийн баруун ширээт дээр ээж хамаатны нэг эгчтэй хамт хэдэн хүүхдүүдтэйгээ гараад аньс жаахан түүгээд оройдоо буух гээд хэдүүлээ хөдөлсөн чинь энд тэндгүй их жимс тааралдаад бид талын нэг тарж билээ. Тэр үед чоно нохой элбэгтэй ч байж. Нэг нэгийгээ дуудсаар жимсээ түүж доошилж явсан ээж минь гэнэт Магит эгч бидний дунд байхгүй байгааг мэдээд хашхирч дуудахад хариу өгөхгүй болохоор бид сандар ч бүгд иш тийшээ хашхиралдан орилолдож уйлж гүйлдэж билээ. Баруун ширээтээс буухад маш эгц доошоо буудаг, эгч минь их жимсэн дээр ороод түүж байгаад хоцорсон тул хэд харайгаад доош буухдаа ой модонд бидний дуу цуурайтаад буруу зүг рүү дуулдахыг анзаарахгүй доош гүйгээд байсан тул биднээс хол явсан байж, биднийг тэгж нэг их айлгаж билээ. Ямар ч байсан таг харанхуй болохоос өмнө бид нэг нэгийгээ олж цуглаж билээ.

Эгч минь багшийн сургуулийн хөгжмийн ангийг дүүргээд хожим нь орос хэлний багшийн мэргэжил эзэмшээд үргэлж багшийн ажил эрхэлсэн юм. Аав ээж минь төгөлдөр хуур авч өгсөн тул гэртээ төгөлдөр хуураа тоглоод, калирнет үлээж, шанз тоглодог байж билээ. Манайхны ганц хөгжимчин байсан байх. Хүүхдүүдээс нь хөгжимчин болоогүй ч олон ач, зээ нараас нь хөгжимчин бүжигчин ч гарах юм билүү.
Тандаа зориулж бид сэтгэлдээ үргэлж зул асааж байдаг даа эгчээ.


Comments

Popular posts from this blog

Хөдөө талын үзэсгэлэн "Монгол бичгээр"

Монгол, Живхтэй жаал хүүгийн бичсэн хэд хэдэн бичлэгийг уншиж байснаа гэнэт урам орж бараг арван долоо найман жилийн өмнө хэрэглэж байсан хайрцаг дүүрэн цаас бичгээ уудалж эхэлтэл миний хувьд эрдэнэс болох сайхан зүйлүүд гарч ирлээ. Ерээд оны эхэнд монгол бичгийн бичвэр бичих СУДАР нэртэй програмыг хийх гэж оролдож байхдаа монгол бичгийн фонтын загвар болгох гээд Т. Дашцэдэн (МУИС) багшаар бичүүлж авсан хуудаснууд байна. Үүнийг би бүүр сканердаж байгаад хүнд үзүүлмээр санагдлаа. Харин кириллээр бичсэн хувилбарыг Гүүгл-ээр хайвал олон сайтаас уншиж болох болжээ. Монгол бичиг сурч буюу хүнд унших өгүүллэгийн нэг нь болох болтугай.  Д.Нацагдорж : Хөдөө талын үзэсгэлэн Хөдөө талын зэрэглээ мяралзан жирвэгнэхийн дунд хэдэн өндөр юм сүүмэлзэн үзэгдэх нь харь газрын аяны хүний нүдэнд яахин даруй танигдана. Хурдлан довтлох уурын тэрэгний өмнөөс намрын салхи хүчтэй үлээхэд хоёр нүдэнд нулимс гялтганан холын барааг харж ядна. Өвгөн жолооч ухасхийх, хийг нэмэхэд дөрвөн хүрд чө...

Бичгийн тиг

Гэртээ очоод аав ээж, ах дүү, найз нөхөд, хамт ажиллаж байсан багш нартаа гаа уулзаж учрах нь үнэхээр сайхан байлаа. Үүний зэрэгцээ манай миний сургууль гэж дуудах дуртай их сургуулиараа өдөр бүр л орж гарсаар найз нөхөд багш нарынхаа хийж бүтээсэн янз янзын шинэ сайхан зүйлийг сонсож мэдээд баярлаж хөөрөөд цаг хугацаа өнгөрөхийг ч мэдсэнгүй. Сүүлийн хэдэн сар интернетээр найз залуучууд маань монгол бичгийн фонтыг хөгжүүлэх, вэб фонт бүтээх, түүний хэрэглээг нэмэгдүүлэх талаар санаа тавьж хичээнгүйлэн ажил өрнүүлж байгааг таних мэдэх багш нартаа дуулгаж бас тэдний зүгээс хамтран ажиллаа ч гэж хүслээ. Хэдэн жилийн өмнө МУИС-ын Монгол хэл соёлын сургуулийн эх хэлний судалгааны төвд хэрэгжсэн ЮНИСКО-гийн төсөл ажлын нэг хэсэг болох ( зурлага дээр суурилж ) монгол бичгийн фонт бүтээгдсэн ийг мэдэж байсан тул эх сурвалжийг асууж лавлаад, хэрэглэж байгаа аргын нь тодруулав.  Энэ зурган дээр үзүүлэх зүүн гар талын дөрвөн фонтыг зурлага дээр түшиглээд бэлдэж англи үсгийн га...

Шувуун саарал

Саяхан интернэтээр сонин(Өдрийн сонин) уншиж байгаад Дамдин багшийн тухай “ Англи хэлний Дамдин ” гэсэн гарчигтай сайхан өгүүлэл уншсан юм. Багшийн орчуулгын ажлын талаар бичсэн байсан нь сонирхол татаад интернэтээр Д.Нацагдоржын “Шувуун саарал” -ыг хайтал шууд л 2006 онд сонин дээр хэвлүүлсэн орчуулга нь mongolnews.mn вэб хуудсны холбоосоор дороо гараад ирлээ. Багшийн орчуулгыг  олзуурхаад монгол хэлээр бичсэнтэй нь хамт дээр нь монгол бичгээ сурч байгаа танд зориулаад монгол бичигтэй нь хамт тэмдэглэл дээрээ  тавилаа. (Монгол бичгээр бичиж явуулсан найз охиндоо баярлалаа. ;-) ) .   Enjoy reading. Д.Нацагдорж Шувуун саарал (1) Хөндий талын зэрэглээ мяралзан жирэлзэх нь холоос үзэхэд сонин. Хэдэн жижигхэн юм түүний дунд сүүмэлзэх нь яахин даруй танигдана. Уудам газар дураар сэлгүүцэх хээр хөдөөгийн цэнгэл, хурдан морины яралзан ирэх эр хүний бахдал, ойртон үзвэл, хэдэн залуус морь тарлаж байна. (2) Сүрэнхүү саарал морины амыг арайхан тогтоож, овооны дэр...

Клуб Хаус Аппликейшн

  Клуб Хаус (Clubhouse) аппликейшн (апп) гэж юу вэ,  яагаад гэнэт хаа сайгүй яриад эхлэв ээ? Ард нь радиогоор ярьж, хэсэг нь хурал цуглаан ч гэмээр, нөгөө хэсэг нь гэртээ баяр ёслол тэмдэглээд ч байгаа шиг энэ бүгдийг багтаасан аудио чат(хөөрөлдөх) дээр суурилсан нийгмийн сүлжээний програмыг Клуб Хаус(гэр) гэж нэрэлжээ. Хэрэглэгчид, янз бүрийн сэдвээр сонирхолтой хүмүүсийн хоорондох харилцан яриа, ярилцлага, хэлэлцүүлгийг сонсох боломжтой, энэ нь яг подкастай төстэй боловч шууд (амьд ) үйл явцад нэмэлт давхарга програмаар оролцох ба оролцох хүмүүс  бүгд уригдсан байна. Клуб Хаус зөвхөн уригдсанд үйлчилнэ. Та үүнийг апп дэлгүүрээс татаж аваад данс үүсгэх боломжгүй.   Бодит амьдрал дээрх орон нутгийн эсвэл дарвуулт онгоцны клубын нэгэн адил клубын одоо байгаа гишүүн таныг урих болно.   Бодит амьдрал дээрх Элитийн клубыг орчин үед виртуал болгосон хэлбэр.  Та элсэх үедээ өөрийн сонирхдог сэдэв жишээлбэл техник, ном, бизнес эсвэл эрүүл мэнд гэх мэтчил...

Ховордсон зургийн дижитал хадгалалт

Хоёр гурван жилийн өмнөөс гарч эхэлсэн Монголчууд XVII-XX зууны эхэн үе зурагт түүх, Монголчууд XX зууны эхэнд зурагт түүх гэсэн сайхан цуврал номуудыг авч уншиж үзсэн.  Энэ намар Монголчууд XX зуун зурагт түүх гэх гуравдугаарх цувралыг номын дэлгүүрт хараад би нэлээд хэдэн жилийн өмнө 2009 онд British Library санхүүжүүлж хэрэгжүүлсэн EAP264: Ховордсон монгол зургийн негативуудыг дижиталаар хадгалж хамгаалах төслийн зургуудыг Британи номын сангийн веб хуудаснаас үзэж байснаа санав. Интернет өргөн дэлгэр хэрэглэх болсон өнөө үед та бид ч ялгаагүй дээрх төслийн тухай дээр холбоосоор ороод үзэж болно. Энэ төслийн талаар уг веб хуудсанд бичигдсэн зүйлээс хэсгийн та нартаа монгол хэл рүү хөрвүүлээд энд орууллаа. “ Монгол кино гэрэл зураг, дуу бичлэгийн архивд 160 мянга гаруй гэрэл зургийн хальс, 10552 шилэн негативыг хадгалж байдаг.  Энэ төслийн зорилго олонх нь огт хэвлэгдээгүй 1921-ээс 1945 оны хооронд авсан гэрэл зургийн шилэн негативуудыг дижитал зураг хэлбэрт оруу...

Crowdsourcing Монголоор

Танихгүй хүмүүстэй хамтран онлайнаар асуудал шийдвэрлэж юм бүтээх аргыг Crowdsourcing гэж нэрлэнэ. Олон хэсэг бүлэг хүмүүсийн мэдлэг, мэргэжлийн туршлага, цагийг ашиглаж , Интернет эх үүсвэрүүдийг түшиглэн Crowdsourcing хийх дээ: 1) Олны дотроос хүмүүсийг сонгож ажиллуулах, эсвэл  асуудлаа нийтлээд уншсан хүмүүс холбогдон ажиллах, 2) Асуудлаа шийдвэрлэхийн тул яаж хийж болохоо асууж хариулт авах, 3) Мэдлэг дээр тулгуурлаж хайж олох, олсон зүйлээ зохион байгуулж цэгцэлж авах, 4) Шинэ санаа гаргаж бусдын бодол санааг авах байдлаар ажилладаг. Үүнийг хэрэгжүүлэх Ухаалаг-Хуудас буюу smartSheet гэх хэрэгсэл ч бий. Crowd : бөөн хүн ,  crowded adj.  хүнээр дүүрсэн, пиг чихсэн, иг дүүрэн хүн sourcing : олны оролцоог чиглэсэн удирдлагын арга уу? Crowdsourcing гэсэн үгийг монгол хэлээрээ юу гэж буулгаж болох вэ? Таны санаа оноо?

Унших эх сурвалж, Тав

Интернетийн ертөнцөд тоон буюу дижитал хувилбараар орж ирсэн номоос монгол бичгээр бичигдсэн номын эх сурвалжуудын тухай "Унших эх сурвалж" гээд нэгээс дөрөв хүртэл дугаарлаад блог бичлэгтээ өмнө оруулсан билээ. Тэр бичлэгүүдээ нэгтгэж судлаач, монгол бичгээ сурч буюу хүмүүст хүргэх үүднээс Монгол бичгийнхээ блогт Дижитал ном нэртэй хуудас бэлтгэж тавьсан юм. Энэ удаа өөрийн нэмж мэдсэн хэдэн номын дижитал хувилбарын холбоосуудыг та бүгдэд хүрье. 1. Google Books Гүүглийн номын санд Герман хэл дээр Петербургт 1831 онд хэвлэгдсэн Монгол хэлний(ярианы) дүрмийн ном байна. Тус номын унших сэдэвт Үлгэрийн далайн  хэсгээс 129-134 хуудаст оруулсныг "Ялагч төгс нөхөцсөн нэг бурхан ану ... " гээд эхлэн унших боломжтой байна. Үүний зэрэгцээ Алтан гэрэл судраас   143-156 хуудаст оруулсныг "Хир үгүй үлэмж дэлгэрэхүй илтэд эрдмийн нь бадарахуй олон зуун гэрлээр тэнгэр нарын газрыг ... " гээд эхэлж унших боломж байна. 2. 1855 онд хэвлүүлсэн 613 хуудастай ...