Skip to main content

Нээлттэй эх номын (5.2-р бүлэг)

Компаниудад олдох боломж (5.2.1)

FOSS-ийг дэмжсэнээр мөнгө олох боломжит аргууд:

  • Хос лицензийн загвар, нэг код FOSS болон арилжааны гэсэн хоёр лицензийн доор байх нь түүнээс уламжлан гарсан ажил хүссэнээр хуваалцана гэсэн утга биш ээ. GPL нь олон хэрэглэгч хэрэглэх, нэртэй болоход дэмжлэг өгөх бөгөөд магадгүй “үнэлүүлэх/дүгнүүлэх хувилбар”(evaluation version) аар ажиллана. Энэ загварыг олон компаниуд хэрэглэдэг бөгөөд нэн ялангуяа “Trolltech with QT” -д хэрэглэдэг.
  • Баримт бичгийн төлбөрт загвар, програм хангамж болон батлах (итгүүлэх) жишээг FOSS хэлбэрээр хүлээлгэн өгөөд ном хэлбэрт олгох чанартай баримт бичгийг зайлшгүй худалдан авахаар эсвэл баримт бичгийн багцыг тусдаа худалдахаар бэлтгэж болно.
  • Барааны тэмдэг (trademark) хэрэглэх, хэрэв эх кодоос уламжлан гарсан ажлыг эх (оригинал) барааны тэмдэг (лого, нэр) хэрэглэх боломжгүйгээр гаргахад, харин оригинал ажлын чанарын өндөр шаардлагын тэмдгийг ойлгох хэн нэг хэрэглэгч мөнгө төлж авах сонирхолтойгоор байж болно. Энэ загвар зөвхөн олонд танил мэргэжилтнүүд эзэмшдэг програм хөгжүүлэгчийн барааны тэмдэг байх үед хэрэглэх боломжтой байдаг. Үүнийг Red Hat амжилттай хэрэглэж байна.
  • Автоматаар цаг үетэй нь дүйцүүлэх буюу “update” хийх үйлчилгээг төлбөртэй хэрэглэж болно. Энэ тохиолдолд төлбөр төлсөн хэрэглэгч хүлээж авах суулгацаа баталгаатай хийх болон бусад цаг үетэй дүйцүүлэх чухал мэдээллийг автоматаар хүлээж авах боломжтой. Төлбөр төлөөгүй хэрэглэгч системийг шинэчлэхдээ илүү хүч чармайлт гаргаж ажиллахаар байж болно. Энэ загварыг арилжааны зориулалттай линүксийн олон хувилбар түгээлтдээ хэрэглэсэн байна.
  • Гэрчилгээ олгох аргыг хэрэглэхдээ FOSS-ийн технологийн тэргүүлэх эзэмшигчид програм хангамжийн мэргэжлийн ур чадварыг шалгасан гэрчилгээг төлбөртэй байхаар зохицуулж болно. FOSS бүтээгдэхүүний алдартай эзэмшигчдийн (Sun Microsystems, Red Hat болон бусад) төлбөртэй гэрчилгээг ажил олгогч байгууллагын итгэмжлэгдэх үнэ цэнтэй баримт бичигт тооцдог.
  • FOSS-ийн ажлыг шинэ процессор, төхөөрөмж, үйлдлийн систем рүү шилжүүлж (for porting) өгөхдөө ажиллагааг төлбөртэй дэмжиж хийх.
  • Зарим компанийн шинээр худалдаж байгаа төхөөрөмжийн эхний суулгацыг FOSS-ийн хөгжүүлсэн програмаар ажиллуулах. FOSS энэ төхөөрөмжийн үнэлгээг өсгөж өгөх бөгөөд өнөөдөр илүү анхаарлын төвд байгаа тул төхөөрөмжийн үнийг бага зэрэг өсгөөд шууд ашиглах боломжтой байдаг. Энэ загвар хөдөлгөөнт төхөөрөмж болон бусад ер бусын төхөөрөмж дээр Линүксийг шилжүүлбэл компаниудын үйлдвэрлэж байгаа техник хангамж дээр нээлттэй эхийн драйверуудыг боловсруулах боломжийг олгоно.
  • Зарим компанийн дотоодын хэрэгцээнд зориулан байгууллагын дотооддоо хэрэглэх нарийн мэргэшсэн програм хангамжийн бүрдэл хэсгүүдийг FOSS (GPL лицензэд хамруулан) ашиглаж хөгжүүл. Ийм төрлийн програм хангамжийг албан ёсоор түгээгээгүй байхаас гадна худалдаанаас ашиг олох шаардлага байхгүй байхаар байлгаа. GPL нь програм хангамжийн эх кодыг хэвлэн гаргана гэж шаарддаггүй. Тиймээс олон нийтэд хэзээ ч ил гараагүй байж болно.
Хувь хүнд олдох боломж

  • Хувь хөгжүүлэгчдийн хувьд FOSS-ийн төсөлд нэгдэх болон код бичиж хувь нэмэр оруулбал тэр хүн хаанаас ч олж авч чадахааргүй сайхан туршлагыг тэндээс олж авна. Програм зохиогч инженер програмыг (build) буюу програмын хэсгүүдээр машин кодыг босгох аргыг яаж хийх, яаж нэг системээс өөр систем рүү шилжүүлж өгөх үү, яаж хамгийн хэрэгцээтэй зүйлийг нь олж авах уу гээдгийг мэдсэнээр компанидаа их хэмнэлтийг хийж болно. Зарим тохиолдолд FOSS-оор хөгжүүлэлтийг хийх нь эзэмшлийн бүтээгдэхүүний адил мэргэжлийн өндөр ур чадварыг олгоно. Үүний илэрхий жишээнүүд нь GNU Classpath, Sun Microsystem java, DotGNU, Microsoft.NET, J2EE-оос өмчлөх хэрэглээг боловсруулах болон FOSS-ийн янз бүрийн төслүүд байна. Хүмүүс амжилттай хөгжиж байгаа FOSS-ийн төслүүдэд хандивлан ажилласнаар мэргэжлийн ур чадварыг хамгийн хялбар олж авч чадна.
  • FOSS-д оролцох нь мэргэжилтний хамтын харилцааны нийгэмлэгийн сүлжээг бий болгоход туслах ба таныг олон хүн хангалттай таньдаг болсноор хэрэв хэрэгтэй бол таныг програм зохиогчоор өөр ажилд санал болгож болно.
  • Харьцангуй алдартай жижиг төслүүдийг тордон тэтгэгч нар ялангуяа хэрэв боловсруулсан баримт бичгийн онлайнаар хялбархан худалдаж авч болох бол төлбөртэйгөөр баримт бичгийг боловсруулах ажлыг санал болгоно.
( J2EE (Java 2 Platform, Enterprise Edition) нь олон шатлалт үйлдвэрлэлийн хэрэглээний програм хангамжийг хөгжүүлэх стандартыг тодорхойлно. J2EE талбар нь модулийн бүрдлүүдээр стандарт суурь бэлтгэж энэ бүрдлүүдээ (components) бүхэл бүтэн багц үйлчилгээгээр хангаж, хэрэглээний програмын нарийвчилсан олон авир араншинг автоматаар зохицуулан төвөгтэй програмчлалгүйгээр үйлдвэрлэлийн програмуудыг хялбаршуулна. Орч.)

Уламжлалт арилжааны програмтай үүсэх асуудал (5.3)
(...үргэлжилнэ)

Чөлөөтэй гэхээр үнэ өртөггүй гэсэн утга биш

Labels:

Comments

Post a Comment

Олон уншигдсан

Хөдөө талын үзэсгэлэн "Монгол бичгээр"

Монгол, Живхтэй жаал хүүгийн бичсэн хэд хэдэн бичлэгийг уншиж байснаа гэнэт урам орж бараг арван долоо найман жилийн өмнө хэрэглэж байсан хайрцаг дүүрэн цаас бичгээ уудалж эхэлтэл миний хувьд эрдэнэс болох сайхан зүйлүүд гарч ирлээ. Ерээд оны эхэнд монгол бичгийн бичвэр бичих СУДАР нэртэй програмыг хийх гэж оролдож байхдаа монгол бичгийн фонтын загвар болгох гээд Т. Дашцэдэн (МУИС) багшаар бичүүлж авсан хуудаснууд байна. Үүнийг би бүүр сканердаж байгаад хүнд үзүүлмээр санагдлаа. Харин кириллээр бичсэн хувилбарыг Гүүгл-ээр хайвал олон сайтаас уншиж болох болжээ. Монгол бичиг сурч буюу хүнд унших өгүүллэгийн нэг нь болох болтугай.  Д.Нацагдорж : Хөдөө талын үзэсгэлэн Хөдөө талын зэрэглээ мяралзан жирвэгнэхийн дунд хэдэн өндөр юм сүүмэлзэн үзэгдэх нь харь газрын аяны хүний нүдэнд яахин даруй танигдана. Хурдлан довтлох уурын тэрэгний өмнөөс намрын салхи хүчтэй үлээхэд хоёр нүдэнд нулимс гялтганан холын барааг харж ядна. Өвгөн жолооч ухасхийх, хийг нэмэхэд дөрвөн хүрд чө...
6 comments
Үргэлжлүүлэн унших >

Хиймэл оюуны загварын тухай үргэлжлэл

Энэ сайхан өдрийн мэндийг уншигч найз нартаа хүргэе.    Хиймэл оюуны загварын тухай үргэлжлэл (хоёрдугаар хэсэг). Би: Тэгвэл Google AI эсвэл Facebook AI юу нь дээр суурьлаж ажилладаг бэ? Өө энэ чинь маш сонирхолтой сэдэв байна 🤓. Google, Facebook (Meta) хоёрын хиймэл оюуны “тархи” нь GPT-ээс ялгаатай боловч мөн адил нейрон сүлжээ + transformer архитектур дээр суурилдаг. Харин өөр өөр нэртэй, өөр өөр зорилготой загварууд хөгжүүлсэн байдаг. Google AI Google-ийн гол хиймэл оюуны технологиуд: Transformer (2017) Google-ийн судлаачид анх бүтээсэн. Энэ нь GPT, BERT, LLaMA гээд бүх том хэлний загварын үндэс болсон. BERT (2018) Голдуу хайлтын системийг сайжруулахад хэрэглэсэн. Хэлний утга, өгүүлбэрийн холбоо ойлгоход сайн. PaLM (2022) → дараа нь PaLM 2 Google-ийн GPT-тэй төстэй том загвар. Bard (дараа нь Gemini нэртэй болсон) chatbot нь PaLM дээр суурилж ажилладаг. Gemini (2023–) Одоогийн Google AI-ийн гол “тархи”. Multimodal буюу зураг, текст, код, видео зэрэг олон төрлийн өг...
Post a Comment
Үргэлжлүүлэн унших >

Шувуун саарал

Саяхан интернэтээр сонин(Өдрийн сонин) уншиж байгаад Дамдин багшийн тухай “ Англи хэлний Дамдин ” гэсэн гарчигтай сайхан өгүүлэл уншсан юм. Багшийн орчуулгын ажлын талаар бичсэн байсан нь сонирхол татаад интернэтээр Д.Нацагдоржын “Шувуун саарал” -ыг хайтал шууд л 2006 онд сонин дээр хэвлүүлсэн орчуулга нь mongolnews.mn вэб хуудсны холбоосоор дороо гараад ирлээ. Багшийн орчуулгыг  олзуурхаад монгол хэлээр бичсэнтэй нь хамт дээр нь монгол бичгээ сурч байгаа танд зориулаад монгол бичигтэй нь хамт тэмдэглэл дээрээ  тавилаа. (Монгол бичгээр бичиж явуулсан найз охиндоо баярлалаа. ;-) ) .   Enjoy reading. Д.Нацагдорж Шувуун саарал (1) Хөндий талын зэрэглээ мяралзан жирэлзэх нь холоос үзэхэд сонин. Хэдэн жижигхэн юм түүний дунд сүүмэлзэх нь яахин даруй танигдана. Уудам газар дураар сэлгүүцэх хээр хөдөөгийн цэнгэл, хурдан морины яралзан ирэх эр хүний бахдал, ойртон үзвэл, хэдэн залуус морь тарлаж байна. (2) Сүрэнхүү саарал морины амыг арайхан тогтоож, овооны дэр...
3 comments
Үргэлжлүүлэн унших >

Хиймэл оюуны загвар GPT

  Энэ сайхан өдрийн мэндийг уншигч найз нартаа хүргэе. Ойрд ChatGPT апп ашиглаж олон сэдвээр сонирхолтой ярилцлага хийж үзээд олж мэдсэн зүйлсээ найз нартайгаа хуваалцмаар санагдав. Орчин үед AI (хиймэл оюун ухаан) талаар байга яригддаг болсон ч тэр болгон хүмүүс юу юм бэ гэдгийг нарийвчлан сонирхож байгаагүй байдаг. Ингээд би ChatGPT ярилцаж түүгээр  тайлбарлуулав. Би: AI (хиймэл оюун ухаан) гэж юу вэ?   Түүний өгүүлэх нь их энгийн тэрээр хэлэхдээ: 👉 Хиймэл оюун ухаан (AI) гэдэг нь хүний оюун ухааны зарим чадварыг дуурайж хийдэг компьютерийн хөтөлбөр эсвэл систем юм. Жишээлбэл: Хүн зураг хараад юу байгааг хэлж чаддаг шиг → AI зураг таньж чадна. Хүн яриаг ойлгож хариу хэлдэг шиг → AI хүний хэл яриаг ойлгож, ярьж эсвэл бичиж чадна. Хүн туршлагаасаа суралцдаг шиг → AI өгөгдлөөс суралцаж, улам ухаалаг болдог. Хиймэл оюун ухааныг ойлгоход туслах жишээ нь: Google Translate – хэлнээс хэл рүү автоматаар орчуулдаг. Siri, Google Assistant – таны асуултад хариулж, ажил г...
Post a Comment
Үргэлжлүүлэн унших >

Ховордсон зургийн дижитал хадгалалт

Хоёр гурван жилийн өмнөөс гарч эхэлсэн Монголчууд XVII-XX зууны эхэн үе зурагт түүх, Монголчууд XX зууны эхэнд зурагт түүх гэсэн сайхан цуврал номуудыг авч уншиж үзсэн.  Энэ намар Монголчууд XX зуун зурагт түүх гэх гуравдугаарх цувралыг номын дэлгүүрт хараад би нэлээд хэдэн жилийн өмнө 2009 онд British Library санхүүжүүлж хэрэгжүүлсэн EAP264: Ховордсон монгол зургийн негативуудыг дижиталаар хадгалж хамгаалах төслийн зургуудыг Британи номын сангийн веб хуудаснаас үзэж байснаа санав. Интернет өргөн дэлгэр хэрэглэх болсон өнөө үед та бид ч ялгаагүй дээрх төслийн тухай дээр холбоосоор ороод үзэж болно. Энэ төслийн талаар уг веб хуудсанд бичигдсэн зүйлээс хэсгийн та нартаа монгол хэл рүү хөрвүүлээд энд орууллаа. “ Монгол кино гэрэл зураг, дуу бичлэгийн архивд 160 мянга гаруй гэрэл зургийн хальс, 10552 шилэн негативыг хадгалж байдаг.  Энэ төслийн зорилго олонх нь огт хэвлэгдээгүй 1921-ээс 1945 оны хооронд авсан гэрэл зургийн шилэн негативуудыг дижитал зураг хэлбэрт оруу...
Post a Comment
Үргэлжлүүлэн унших >

Клуб Хаус Аппликейшн

  Клуб Хаус (Clubhouse) аппликейшн (апп) гэж юу вэ,  яагаад гэнэт хаа сайгүй яриад эхлэв ээ? Ард нь радиогоор ярьж, хэсэг нь хурал цуглаан ч гэмээр, нөгөө хэсэг нь гэртээ баяр ёслол тэмдэглээд ч байгаа шиг энэ бүгдийг багтаасан аудио чат(хөөрөлдөх) дээр суурилсан нийгмийн сүлжээний програмыг Клуб Хаус(гэр) гэж нэрэлжээ. Хэрэглэгчид, янз бүрийн сэдвээр сонирхолтой хүмүүсийн хоорондох харилцан яриа, ярилцлага, хэлэлцүүлгийг сонсох боломжтой, энэ нь яг подкастай төстэй боловч шууд (амьд ) үйл явцад нэмэлт давхарга програмаар оролцох ба оролцох хүмүүс  бүгд уригдсан байна. Клуб Хаус зөвхөн уригдсанд үйлчилнэ. Та үүнийг апп дэлгүүрээс татаж аваад данс үүсгэх боломжгүй.   Бодит амьдрал дээрх орон нутгийн эсвэл дарвуулт онгоцны клубын нэгэн адил клубын одоо байгаа гишүүн таныг урих болно.   Бодит амьдрал дээрх Элитийн клубыг орчин үед виртуал болгосон хэлбэр.  Та элсэх үедээ өөрийн сонирхдог сэдэв жишээлбэл техник, ном, бизнес эсвэл эрүүл мэнд гэх мэтчил...
Post a Comment
Үргэлжлүүлэн унших >

Домог

Монгол бичгийн үүсэл гаралтай холбоо бүхий хоёр зүйлийн домгийг найз багш Мөнх-Учирал маань монгол бичгээр бичиж өгсөн юм(ОпенМН зориулж). Энэ бичвэрийн фонт нь их сайхан, зурлага дээр суурилсан глипс (glyphs) байх, МУИС-ийн Монгол хэл соёлын сургуулийн эх бичиг судлалын тэнхимд (Жамянсүрэн) глипс (glyphs)-ыг зурж бүтээсэн байх гэж бодож байна. Үүнийг Монгол бичгээ сурч, дэлгэрүүлж байгаа залуустаа уншуулахаар орууллаа. Домгийн тухай Гүүгл ахаасаа лавлахад бас ч их зүйл интернэтэд байна аа. Нэг нь “Хэдэргэний домог” хэмээдэг, XVIII зууны үед Равжамба Данзандагвын зохиосон “Зүрхэн толтын тайлбар огторгуйн маани” хэмээх хэл зүйн бичигт гардаг “... Зая Бандид (Саж Бандид Гунгаажалцан) Монгол улсад аль үсгээр туслах болох хэмээн шөнө тугдам барьж эрт манагар бэлэглэхүйд нэгэн эхнэр хүн мөрөн дээрээ хэдрэгэ модыг тавьж ирээд мөргөвөөс, тэрхүү бэлгээр Монгол улсын үсгийг хэдрэгэний дүрсээр эр, эм, эрс гурваар, чанга хийгээд хөндий ба саармаг гурваар зохиосон болой” гэсэн домог юм. Энд өг...
11 comments
Үргэлжлүүлэн унших >