Skip to main content

Хиймэл оюуны загварын тухай үргэлжлэл

Энэ сайхан өдрийн мэндийг уншигч найз нартаа хүргэе.   Хиймэл оюуны загварын тухай үргэлжлэл (хоёрдугаар хэсэг).

Би: Тэгвэл Google AI эсвэл Facebook AI юу нь дээр суурьлаж ажилладаг бэ?

Өө энэ чинь маш сонирхолтой сэдэв байна 🤓. Google, Facebook (Meta) хоёрын хиймэл оюуны “тархи” нь GPT-ээс ялгаатай боловч мөн адил нейрон сүлжээ + transformer архитектур дээр суурилдаг. Харин өөр өөр нэртэй, өөр өөр зорилготой загварууд хөгжүүлсэн байдаг.


Google AI

Google-ийн гол хиймэл оюуны технологиуд:

  • Transformer (2017)
    Google-ийн судлаачид анх бүтээсэн. Энэ нь GPT, BERT, LLaMA гээд бүх том хэлний загварын үндэс болсон.
  • BERT (2018)
    Голдуу хайлтын системийг сайжруулахад хэрэглэсэн. Хэлний утга, өгүүлбэрийн холбоо ойлгоход сайн.
  • PaLM (2022) → дараа нь PaLM 2
    Google-ийн GPT-тэй төстэй том загвар. Bard (дараа нь Gemini нэртэй болсон) chatbot нь PaLM дээр суурилж ажилладаг.
  • Gemini (2023–)
    Одоогийн Google AI-ийн гол “тархи”. Multimodal буюу зураг, текст, код, видео зэрэг олон төрлийн өгөгдлийг зэрэг ойлгодог.

Meta (Facebook) AI

Meta нь илүү нээлттэй (open-source) загварууд хөгжүүлдэг.

  • LLaMA (2023) → дараа нь LLaMA 2 (2023), LLaMA 3 (2024) хөгжиж байна. GPT-тэй төстэй, transformer архитектуртай хэлний загвар.
    Хөгжүүлэгчдэд үнэгүй ашиглах боломжтой тул судалгаа, туршилтад өргөн хэрэглэгдэж байгаа.

  • PyTorch
    Meta-ийн гаргасан AI хөгжүүлэх framework. Дэлхий даяар маш их хэрэглэгддэг.

Ялгааг товчлоод хэлбэл:

  • GPT-5 (OpenAI) → хаалттай, арилжааны үйлчилгээ (ChatGPT, API гэх мэт).
  • Google AI → Gemini зэрэг multimodal загварууд, хайлт болон YouTube, Gmail зэрэг бүтээгдэхүүнд гүн шингэсэн.
  • Meta AI → LLaMA цуврал нээлттэй загварууд, хөгжүүлэгчдэд нээлттэй. (Программ хөгжүүлэгчид дүрмийн дагуу аваад цааш нь хөгжүүлж болно гэсэн үг)

👉 Өөрөөр хэлбэл:

  • Google → өөрийн экосистем (Search, Gmail, Android гэх мэт)-ийг ухаалаг болгоход анхаардаг.
  • Meta → нээлттэй AI загвар гаргаж, олон нийт ашиглахад түлхүү чиглэдэг.
  • OpenAI (GPT) → хэрэглэгчийн чат үйлчилгээ, бизнесийн API-д гол анхаарлаа хандуулдаг.

Би: Өөр компануудын гаргасан AI  нууд талаар хэлж өгөөч?

Гоё асуулт асуулаа 👌. Өнөөдөр зөвхөн OpenAI, Google, Meta биш — маш олон компани өөрсдийн AI “тархи” (foundation model)-ийг бүтээсэн байгаа. Би чамд томоохон хөгжүүлэгчдийг жагсааж өгье:

Том компаниудын AI загварууд

OpenAI

  • GPT цуврал (GPT-3.5, GPT-4, GPT-5)
  • Хэрэглээ: ChatGPT, Microsoft Copilot (Word, Excel, Teams гэх мэт).
  • Хаалттай, арилжааны.

Google DeepMind

  • Gemini (хуучнаар Bard, PaLM)
  • Multimodal (текст, код, зураг, видео ойлгоно).
  • Gmail, Docs, YouTube, Search-тэй шууд холбогддог.

Meta (Facebook)

  • LLaMA 2, LLaMA 3
  • Нээлттэй эх (open-source).
  • Хөгжүүлэгч, судлаачид өргөн ашигладаг.

Anthropic

  • Claude (Claude 1, 2, 3)
  • OpenAI-ийн хуучин ажилчид байгуулсан.
  • Аюулгүй байдал, ёс зүй-г онцолж хөгжүүлсэн.
  • Claude нь урт текст баримт уншихад маш сайн (GPT-тэй өрсөлдөгч).

Mistral (Франц)

  • Mistral 7B, Mixtral 8x7B
  • Open-source, хурдан, хөнгөн загварууд.
  • Европын хамгийн том AI стартапуудын нэг.

xAI (Илон Маск)

  • Grok (Twitter/X дээр)
  • Chatbot нь шууд X (хуучин Twitter)-ийн өгөгдөлтэй холбогддог.

Cohere

  • Command R+
  • Retrieval-Augmented Generation (RAG)-д сайн → мэдээлэл хайж дүгнэх чадвар өндөр.
  • Enterprise буюу бизнесийн шийдэлд чиглэсэн.

Alibaba (Хятад)

  • Tongyi Qianwen
  • Хятад хэлэнд онцгой сайн.
  • Alibaba Cloud болон бизнесийн үйлчилгээтэй нэгтгэсэн.

Baidu (Хятад)

  • Ernie Bot
  • Хятад GPT гэж нэрлэдэг.
  • Хятад улсын зах зээлд өргөн хэрэглэгдэж байна.

Huawei

  • Pangu Model
  • Байгууллагын хэрэглээ (bank, эрүүл мэнд, инженерчлэл)-д зориулагдсан.

Дүгнээд хэлбэл:

  • OpenAI, Anthropic, Cohere → Америкын компаниуд, голдуу арилжааны загвар.
  • Google, Meta → том технологийн гигантууд, Gemini хаалттай, LLaMA нээлттэй.
  • Mistral (Европ), Alibaba, Baidu, Huawei (Ази) → бүс нутгийн өөрийн экосистемд тохируулсан загварууд.

✨ Өнөөдөр AI өрсөлдөөн бол дэлхийн түвшинд өрнөж байгаа уралдаан. Тэр дундаас open-source (Meta, Mistral) ба хаалттай (OpenAI, Anthropic, Google) хоёр чиглэл хамгийн хүчтэй өрсөлдөж байна.


Би: AI интернетэд суурилсан их хэмжээний мэдээллийн сангаас хэрэглэгчийн асуусан хүсэлтийн дагуу өөрийн дүн шинжилгээ хийж  асуултанд хариулах, мөн харилцан ярианы үр дүнд систем нь өөрийгээ эргүүлж сургаж байдаг систем гэж ойлголоо зөв үү? Хэрэглэгч харилцахын тулд интерфэйс апп ажиллуулна гэж ойлголоо зөв үү?

ChatGPT: 👏 Маш зөвөөр ойлгож авчээ! Би чиний хэлснийг жаахан цэгцлээд, нэмэлтээр нарийн тайлбарлая:

✅ Чиний зөв ойлгосон зүйлс:

  1. AI (LLM гэх мэт) нь:

    • Интернетээс болон бусад эх сурвалжаас цуглуулсан асар их хэмжээний өгөгдлөөр урьдчилан сурсан байдаг.
    • Хэрэглэгчийн оруулсан текстийг анализ хийгээд, өөрийн сурсан мэдлэг дээр үндэслэн хамгийн тохиромжтой хариуг гаргаж өгдөг.
    • Хэрэглэгчтэй ярилцаж байхдаа өмнөх контекстыг санаж, ярианы утгыг холбоотойгоор үргэлжлүүлдэг.

  2. Харилцахад интерфэйс хэрэгтэй

    • Хүн AI “тархитай” шууд харьцаж чаддаггүй.
    • Тиймээс ChatGPT, Gemini, Claude гэх мэт апп эсвэл API-г ашиглан бид хялбархан харьцдаг.

🤔 Гэхдээ бага зэрэг засах зүйл бий:

  • AI өөрийгөө шууд сургадаггүй (өөрөөр хэлбэл хэрэглэгчтэй яриад автоматаар байнга шинэ мэдлэг нэмж сурдаггүй).

    • GPT-5 гэх мэт загварууд урьдчилан сурсан асар том өгөгдөл дээр үндэслэж ажилладаг.
    • Хэрэглэгчидтэй харилцах явцдаа context дотор түр хугацаанд шинэ мэдээлэл сурч ойлгож чадна (жишээ нь: “миний нэрийг санаад байгаарай” гэхэд яриа дуустал санадаг).
    • Харин “байнгын суралцах” (long-term learning) нь тусдаа сургалтын шатанд, инженерүүдийн удирдлага дор хийгддэг.

📌 Тэгэхээр яг товчлоод хэлбэл:

  • Чиний хэлсэн санаа 90% зөв.
  • AI бол урьдчилан сургасан тархи + интерфэйс (апп, API) дамжуулж хүнтэй харилцдаг систем.
  • Хэрэглэгчтэй харилцахдаа түр хугацааны ой санамж ашиглаж чаддаг боловч, өөрийгөө шууд автомат сургадаггүй — шинэчлэлт, дахин сургах ажлыг инженерүүд тусад нь хийдэг.

Энэ бүгдийг ChatGPT-тэй ярилцаад Монгол улсад хиймэл оюун ухаан яаж хөгжиж байгааг асууж сонирхов. Сонирховол үргэлжлэлийг дараах бичлэгээс уншаарай. 🤩 


Comments

Олон уншигдсан

Хөдөө талын үзэсгэлэн "Монгол бичгээр"

Монгол, Живхтэй жаал хүүгийн бичсэн хэд хэдэн бичлэгийг уншиж байснаа гэнэт урам орж бараг арван долоо найман жилийн өмнө хэрэглэж байсан хайрцаг дүүрэн цаас бичгээ уудалж эхэлтэл миний хувьд эрдэнэс болох сайхан зүйлүүд гарч ирлээ. Ерээд оны эхэнд монгол бичгийн бичвэр бичих СУДАР нэртэй програмыг хийх гэж оролдож байхдаа монгол бичгийн фонтын загвар болгох гээд Т. Дашцэдэн (МУИС) багшаар бичүүлж авсан хуудаснууд байна. Үүнийг би бүүр сканердаж байгаад хүнд үзүүлмээр санагдлаа. Харин кириллээр бичсэн хувилбарыг Гүүгл-ээр хайвал олон сайтаас уншиж болох болжээ. Монгол бичиг сурч буюу хүнд унших өгүүллэгийн нэг нь болох болтугай.  Д.Нацагдорж : Хөдөө талын үзэсгэлэн Хөдөө талын зэрэглээ мяралзан жирвэгнэхийн дунд хэдэн өндөр юм сүүмэлзэн үзэгдэх нь харь газрын аяны хүний нүдэнд яахин даруй танигдана. Хурдлан довтлох уурын тэрэгний өмнөөс намрын салхи хүчтэй үлээхэд хоёр нүдэнд нулимс гялтганан холын барааг харж ядна. Өвгөн жолооч ухасхийх, хийг нэмэхэд дөрвөн хүрд чө...

Шувуун саарал

Саяхан интернэтээр сонин(Өдрийн сонин) уншиж байгаад Дамдин багшийн тухай “ Англи хэлний Дамдин ” гэсэн гарчигтай сайхан өгүүлэл уншсан юм. Багшийн орчуулгын ажлын талаар бичсэн байсан нь сонирхол татаад интернэтээр Д.Нацагдоржын “Шувуун саарал” -ыг хайтал шууд л 2006 онд сонин дээр хэвлүүлсэн орчуулга нь mongolnews.mn вэб хуудсны холбоосоор дороо гараад ирлээ. Багшийн орчуулгыг  олзуурхаад монгол хэлээр бичсэнтэй нь хамт дээр нь монгол бичгээ сурч байгаа танд зориулаад монгол бичигтэй нь хамт тэмдэглэл дээрээ  тавилаа. (Монгол бичгээр бичиж явуулсан найз охиндоо баярлалаа. ;-) ) .   Enjoy reading. Д.Нацагдорж Шувуун саарал (1) Хөндий талын зэрэглээ мяралзан жирэлзэх нь холоос үзэхэд сонин. Хэдэн жижигхэн юм түүний дунд сүүмэлзэх нь яахин даруй танигдана. Уудам газар дураар сэлгүүцэх хээр хөдөөгийн цэнгэл, хурдан морины яралзан ирэх эр хүний бахдал, ойртон үзвэл, хэдэн залуус морь тарлаж байна. (2) Сүрэнхүү саарал морины амыг арайхан тогтоож, овооны дэр...

Бичгийн тиг

Гэртээ очоод аав ээж, ах дүү, найз нөхөд, хамт ажиллаж байсан багш нартаа гаа уулзаж учрах нь үнэхээр сайхан байлаа. Үүний зэрэгцээ манай миний сургууль гэж дуудах дуртай их сургуулиараа өдөр бүр л орж гарсаар найз нөхөд багш нарынхаа хийж бүтээсэн янз янзын шинэ сайхан зүйлийг сонсож мэдээд баярлаж хөөрөөд цаг хугацаа өнгөрөхийг ч мэдсэнгүй. Сүүлийн хэдэн сар интернетээр найз залуучууд маань монгол бичгийн фонтыг хөгжүүлэх, вэб фонт бүтээх, түүний хэрэглээг нэмэгдүүлэх талаар санаа тавьж хичээнгүйлэн ажил өрнүүлж байгааг таних мэдэх багш нартаа дуулгаж бас тэдний зүгээс хамтран ажиллаа ч гэж хүслээ. Хэдэн жилийн өмнө МУИС-ын Монгол хэл соёлын сургуулийн эх хэлний судалгааны төвд хэрэгжсэн ЮНИСКО-гийн төсөл ажлын нэг хэсэг болох ( зурлага дээр суурилж ) монгол бичгийн фонт бүтээгдсэн ийг мэдэж байсан тул эх сурвалжийг асууж лавлаад, хэрэглэж байгаа аргын нь тодруулав.  Энэ зурган дээр үзүүлэх зүүн гар талын дөрвөн фонтыг зурлага дээр түшиглээд бэлдэж англи үсгийн га...

Домог

Монгол бичгийн үүсэл гаралтай холбоо бүхий хоёр зүйлийн домгийг найз багш Мөнх-Учирал маань монгол бичгээр бичиж өгсөн юм(ОпенМН зориулж). Энэ бичвэрийн фонт нь их сайхан, зурлага дээр суурилсан глипс (glyphs) байх, МУИС-ийн Монгол хэл соёлын сургуулийн эх бичиг судлалын тэнхимд (Жамянсүрэн) глипс (glyphs)-ыг зурж бүтээсэн байх гэж бодож байна. Үүнийг Монгол бичгээ сурч, дэлгэрүүлж байгаа залуустаа уншуулахаар орууллаа. Домгийн тухай Гүүгл ахаасаа лавлахад бас ч их зүйл интернэтэд байна аа. Нэг нь “Хэдэргэний домог” хэмээдэг, XVIII зууны үед Равжамба Данзандагвын зохиосон “Зүрхэн толтын тайлбар огторгуйн маани” хэмээх хэл зүйн бичигт гардаг “... Зая Бандид (Саж Бандид Гунгаажалцан) Монгол улсад аль үсгээр туслах болох хэмээн шөнө тугдам барьж эрт манагар бэлэглэхүйд нэгэн эхнэр хүн мөрөн дээрээ хэдрэгэ модыг тавьж ирээд мөргөвөөс, тэрхүү бэлгээр Монгол улсын үсгийг хэдрэгэний дүрсээр эр, эм, эрс гурваар, чанга хийгээд хөндий ба саармаг гурваар зохиосон болой” гэсэн домог юм. Энд өг...

Програмын нэр монголоор

Залуусаа, програмыг нутагшуулахад энэ олон нэрийг яаж бичвэл зүйтэй вэ? Empathy -г Үбүнтүнд эгшин зуур зурвас илгээгч клиентээр өгөгдмөл болгодог. Empathy -гаар та AIM, Gadu-Gadu, Google Talk, GroupWise, ICQ, IRC, Jabber, MSN, Napster, Salut, Sametime, QQ, ба Yahoo хэрэглэгчидтэй ярьж чадахаас гадна ганц цонхонд өөрийн бүх найзуудыг жагсаана. Empathy is the default instant messenger client in Ubuntu. With Empathy you can talk to people who use AIM, Gadu-Gadu, Google Talk, GroupWise, ICQ, IRC, Jabber, MSN, Napster, Salut, Sametime, QQ, and Yahoo, and list all your buddies in a single window. Жишээ нь бид Ubuntu=Үбүнтү, Openoffice.org=Оренофис.орг, Firefox=Галт үнэг, Joomla=Жуумло, Google=Гүүгли, Thunderbird(Цахилах шувуу) гэсэн нэрээр хэрэглээд байгаа. Одоогоор энд тэнд янз янзаар бичээд байгаа байх. Би сая дээрх орчуулгыг launchpad(Өрнүүлэх талбар) дээр хийж байсан аа гэнэт нэг сайн санаат нь (volunteer) зөвхөн програмын нэрийг Монголоор зөв бичихэд зориулсан онлайн товъёог...

Хоёр дахь тайлбар “MVS, NNBSP”

Монгол бичгээр бичвэрийг компьютерт дүрслэхэд тодорхой үүрэг хүлээх  функционал кодууд юникодод орсон байгаа. Энэ кодуудыг зөв хэрэглэснээр бичвэрийг  байх ёстой дүр зургаар нь харах нөхцөл зөв бүрдэхээс гадна хурааж шахах аргаар хадгалсан хэл зүйн корпус болон өгөгдлийн санг бэлтгэхэд хүртэл ашиг тусаа үзүүлнэ. Энэ функционал кодуудаас MVS (Mongolian vowel separator) монгол эгшиг тусгаарлагч , NNBSP (Narrow no-break space) тасрахгүй богино зайг    яаж хэрэглэх талаар товчхон өгүүлье. Монгол эгшиг тусгаарлагч зөвхөн үгийн төгсгөлд бичих орхиц “а”, “э” үсгийн өмнө орж ирэх бөгөөд ижил галигтай дүр нь өөр хоёр үгийг ялгаж бичих үед хэрэглэнэ. Жишээ нь ...н_а, ...х_а, ...г_а, ...м_а, ...л_а, ...с_а, ...ж_а  төгсгөлтэй үгийг эгшиг тусгаарлагчтай байвал яаж бичих үү тусгаарлагч байхгүй бол яаж бичих вэ гэдгийг харьцуулан харуулж байна. Тасрахгүй богино зайг Монгол бичгийн үгийн дагаврыг үгээс салгахгүй байх зорилготой. Өнгөн талаасаа харахад ердийн сул зай мэт б...

Галиг (transliteration)

 Монгол бичгийг компьютерт галиглахыг олон аргаар шийдэх гэж оролдсоныг янз янзын баримтыг уншиж сурвалжилсны үндсэн дээр гаргаж ирлээ. Эндүү ташаа зүйл байвал бичээрэй. Энэхүү хүснэгтийг дараах холбоосоор ороод  харьцуулж үзэхэд галиглах  мөн гараас оруулах төрөл бүрийн санаа оноог гаргах боломжтой  байж магад. Олуулаа хэлэлцвэл илүү зөв  хувилбарыг олох нь магадлал өндөртэй байх болов уу гэж бодлоо. Олон янзын галиглах саналуудыг  харьцуулсан хүснэгтийг галиг файл    аас үзэж болно. Виндовз 7 дээр гараас яаж оруулсныг хэн нэг нь бичээд өгвөл хүснэгтэд нэмээд оруулъя. Монгол бичгийн галигийг шийдвэрлэх талаар монгол, өвөр монголын хэлний мэргэжилтнүүдийн болон стандартын газруудын хамтарсан хурлаар гаргасан баримт бичгийг олон улсын стандартад танилцуулсан баримт бичгийг ISO/TC 46/WG 3 № ?   уншиж болно. (Интернетээс хайж олсон бөгөөд ямар үр дүнд хүрснийг баримтаар сурвалжилж байна. Энэ баримтад дугаар оноосон байх ёстой бөгөөд тэ...